Η αλήθεια είναι ότι στην Χαλκίδα και στην Εύβοια γενικότερα δεν έχουμε πολλά τοπικά έθιμα του Πάσχα. Παρόλα αυτά υπάρχουν δύο έθιμα, πολύ ξεχωριστά, που ακόμα αναβιώνουν στα χωριά μας!
Πρόκειται για τα “φαναράκια της Λαμπρής”, στο χωριό Άγιος Αιδηψού και για τα “Λαζαράκια” που τα συναντάμε σε διάφορα χωριά της Β. Εύβοιας.
Φαναράκια της Λαμπρής
Στο χωριό Άγιος Αιδηψού, κάθε Κυριακή του Πάσχα γίνεται αναβίωση σε ένα έθιμο που οι ρίζες του κρατούν από πολύ παλιά. Οι μεγαλύτεροι του χωριού θυμούνται ότι παλαιότερα κάθε γειτονιά έφτιαχνε το δικό της αερόστατο,που το ελευθέρωνε στη διάρκεια της μεγάλης εβδομάδας,παρέες με ενήλικες και παιδιά κατασκεύαζαν αερόστατα με χρωματιστές κόλλες χαρτιού και αλευρόκολλα.
Συνήθως τα παιδιά, έφτιαχναν αερόστατα με 4 κόλλες χαρτί, οι μεγαλύτεροι με 8 και τα πιο μεγάλα ήταν με 24 ή 48 κόλλες. Η κοινότητα έφτιαχνε το δικό της μεγάλο αερόστατο .
Στην απελευθέρωση των αερόστατων γινόταν ένα είδος διαγωνισμού για το ποιο θα πάει πιο ψηλά και πιο μακρυά. Συνήθως πάνω στα αερόστατα είχαν διακριτικά του χωριού .
Ένα τέτοιο μεγάλο αερόστατο έφτασε κάποτε στο Γαρδίκι αφού πέρασε τον Ευβοϊκό κόλπο. Οι κάτοικοι του εκεί χωριού ενημέρωσαν τους Αγιώτες ότι το αερόστατο τους έφτασε στο Γαρδίκι αφού διάβασαν την επιγραφή Άγιος.
Στις μέρες μας τη μεγάλη εβδομάδα ξεκινά η προετοιμασία με την κατασκευή των μεγάλων φαναριών-αερόστατων, η οποία γίνεται με απλά υλικά χαρτί,κόλλα, σύρμα(δείτε το βίντεο).
Στην κατασκευή παίρνουν μέρος όλες οι ηλικίες, με τον τρόπο αυτό το έθιμο συνεχίζεται από γενιά σε γενιά. Τα τελευταία χρόνια τα αερόστατα-φανάρια που κατασκευάζονται αλλά και παρά πολλά φαναράκια αφήνονται το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα στον Άγιο και είναι ένα μοναδικό θέαμα για αυτούς που παίρνουν μέρος καθώς ο ουρανός γεμίζει από τα ….δικά μας αστέρια.
Λαζαράκια
Τα κορίτσια, πριν από τη Μ. Εβδομάδα, παίρνουν δυο ξύλα, τα δένουν σταυρωτά και πάνω με διάφορα κουρέλια σχηματίζουν το Λαζαράκι, μια μεγάλη κούκλα, με τα χέρια τεντωμένα. Μετά ντύνουν την κούκλα με ένα μωρουδίστικο φορεματάκι.
Την παραμονή του Λαζάρου, κρατώντας στο ένα χέρι ένα καλαθάκι με αγριολούλουδα και στο άλλο την κούκλα, πηγαίνουν στα σπίτια και λένε τον «Λάζαρο» δηλαδή πασχαλιάτικα κάλαντα, μαζί με τη σχηματική παράσταση της κούκλας που λέγεται Λαζαράκι.
Η αμοιβή των κοριτσιών από τους νοικοκυραίους των σπιτιών που επισκέπτονται είναι αυγά που τα βάφουν και τα τσουγκρίζουν την Ανάσταση.
“Ξύπνα Λάζαρη κι μην κοιμάσι
Τώρα μέρα σου, τώρα χαρά σου
τώρα που ‘ρθαμι στην αφεντιά σου
τα κουτάκια σας αυγά γεννούνι
κι οι φουλίτσες σας δεν τα χωρούνι
δώστι μας κι μας να τα χαρούμι
Δώ μου αφέντη μου λίγου νεράκι
που’ν τα χ’λάκια μου πικρό φαρμάκι”
με πληροφορίες από: gefseis-evias.blogspot.com