Τα θολά όρια μεταξύ πολιτικής ορθότητας και λογοκρισίας

Ο εγκέφαλος του ανθρώπου εξελίχθηκε όταν ανακάλυψε τη φωτιά. Η φωτιά έθεσε τα θεμέλια του πολιτισμού μας, δεδομένου ότι επέτρεψε στον άνθρωπο να φάει ψητό κρέας, να ζεσταθεί, να έχει φως τη νύχτα, και να δημιουργήσει όπλα και εργαλεία.

Γύρω από τη φωτιά λοιπόν, δημιουργήθηκαν δυνατότητες και γεννήθηκαν κόσμοι που ζητούσαν να αρθρωθούν. Το ένα έφερε το άλλο, και κάθε τι γύρω μας, συμπεριλαμβανομένων ημών των ιδίων, έχει πλέον ένα όνομα και μια περιγραφή.

Θα έλεγε κανείς, πως η ανάπτυξη του τεχνολογικού μας πολιτισμού σήμερα, έχει φτάσει σε τέτοια δυσθεώρητα ύψη που η αντίστοιχη πνευματική μας εξέλιξη, μάς επιτρέπει να υπερπηδήσουμε κάθε γλωσσικό εμπόδιο που διακυβεύει την επικοινωνία, άρα και τη σύνδεσή μας.

Τι; Όχι;

Μια σχετικά πρόσφατη γλωσσική εφεύρεση, η «πολιτική ορθότητα», έχει καταστήσει (για να μην πω «καταντήσει») την επικοινωνία μας, στην καλύτερη περίπτωση φάρσα, στη χειρότερη, πεδίο μάχης. Ο θρύλος λέει, πως τον όρο αυτό εισήγαγε στις ήδη ταλαίπωρες ζωές μας, η ανάγκη να αποκατασταθούν κάποιες «κοινωνικές αδικίες». Εν μέρη αυτό λειτούργησε, ως προς το ότι μας έβαλε συλλογικά σε μια διαδικασία να επανεξετάσουμε ποιες φρασεολογικές νόρμες ενέχουν παθογένεια, διαιωνίζουν προκαταλήψεις και στερεότυπα, και ενδεχομένως προσβάλουν.

Είναι επίσης σημαντικό να διευκρινίσω εδώ, ότι σκοπός και ανάγκη ένταξης αυτής της «λογικής» στον τρόπο σκέψης μας, ΔΕΝ ήταν η επαναξιολόγηση της βαρύτητας πράξεων που έβλαπταν άμεσα την ανθρώπινη ζωή, ελευθερία και αξιοπρέπεια. Δηλαδή, δεν επικαλούνταν σε ζητήματα που αφορούσαν ανθρωποκτονίες, βιασμούς, και καταπάτηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως πολύ συχνά συμβαίνει σήμερα σε πολλές δημοκρατικές χώρες.

Θα μου πεις, δεν θα αρκούσε απλά να έχουμε λίγη κοινωνική ενσυναίσθηση, κάποιο σεβασμό απέναντι στον άνθρωπο, και μια υποτυπώδη ευαισθησία, για να κρίνουμε και να «ζυγίζουμε» ανάλογα, πριν αυτό γίνει επιτακτικότητα; Θα σου πω, πως δυστυχώς, ακριβώς σε αυτό το έλλειμα πατάει αυτή η πλέον μάστιγα που στιγματίζει, και συχνά περιθωριοποιεί, οποιονδήποτε δε συμμορφώνεται με τις επιταγές της. Επειδή μάλλον έτσι λειτουργεί ο κόσμος, οτιδήποτε νέο πρέπει να δοκιμαστεί στα όριά του προκειμένου να βρεθεί το «μέσο», και οι αντοχές του.

Έτσι λοιπόν, μια δυνατότητα σύνδεσης, κατέληξε εργαλείο πόλωσης σε χέρια που επιδιώκουν τον έλεγχο της σκέψης και της ελεύθερης έκφρασης, με το να δημιουργούν όχι κριτικά σκεπτόμενα άτομα, αλλά φανατισμένους οπαδούς μιας εύθραυστης θέσης. Ανθρώπους που εγκλωβίζονται σε μια μονάχα, από τις αμέτρητες οπτικές των πραγμάτων, από φόβο να είναι «εντάξει», και να μην τους «επιτεθεί» το ίδιο το σύστημα μέσα στο οποίο ζουν. Ακόμα χειρότερα ενδεχομένως, αυτό το πλαίσιο τοποθέτησης, εξασφαλίζει τέτοια δυνατότητα ευελιξίας, ικανής να δημιουργήσει τις κατάλληλες αποστάσεις «ασφαλείας» από οποιαδήποτε κατεύθυνση, οδηγώντας πολύ λειτουργικά και μεθοδευμένα, σε μια «ουδετερότητα». Μια στάση που αποτάσσεται την ευθύνη, και ισοδυναμεί με την απάθεια.

Πρόκειται με λίγα λόγια, για ψευδαισθήσεις κινημάτων που στρατολογούν κόσμο υπέρ μονόπλευρων απόψεων και ασπρόμαυρων θέσεων. Που επικαλούνται ηθική αποκατάσταση, για να προκαλέσουν ακόμη εντονότερη ηθική σύγχυση. Που συντηρούν ένα ρήγμα για να καταργήσουν κάθε δυνατότητα εύρεσης κοινού εδάφους ή ακόμα και ανακωχής. Που χειραγωγούν το συναίσθημα και αποπροσανατολίζουν το βλέμμα.

Το θέμα είναι, πως ο λόγος από μόνος του μπορεί να πάρει πολλές ερμηνείες. Αυτό που προσδίδει τη δυναμική και το νόημα στις λέξεις μας, είναι η πρόθεση. Και την πρόθεση δε μπορούμε να την υποβάλλουμε σε οριζόντια ισοπέδωση. Άλλωστε, υπάρχει πάντοτε και μια ιδεολογία που συνοδεύει και χαρακτηρίζει τον κάθε άνθρωπο, και αυτό δε μπορούμε να το προσπεράσουμε.

Και εδώ που φτάσαμε, εγώ απλά ρωτώ:

Και τι είναι τελικά πολιτισμός;

Η «τέχνη» μιας επιχειρηματολογίας που εφευρίσκει όλο και περισσότερους τρόπους να αναδεικνύει τις λεπτότερες αποχρώσεις των προσωπικών μας διαφόρων, και να σπέρνει τη διχόνοια;

Ή η ικανότητα να βρίσκουμε το κουράγιο να κοιτάζουμε στα μάτια όλα όσα μας χωρίζουν, για να ενδυναμώνουμε όλα αυτά που μας ενώνουν;

Ο σκοπός ο δικός μου, δεν είναι να σου σηκώσω το δάχτυλο προς μια «σωστή» κατεύθυνση. Εγώ, ρωτώ και αναλύω, γιατί ψάχνω συνεχώς να βρω τι μπορεί να καταρρίπτει τη θέση μου, για να δω αν έχει κάποια αξία να συνεχίσω να τη στηρίζω. Ή αν υπάρχει κάτι που δε βλέπω. Κάτι που ίσως να μπορεί να με πάει παρακάτω. Και αυτή την ευκαιρία, μπορεί να μου την προσφέρει μόνο το ρίσκο να «ακούσω», ενώ διαφωνώ.

Εσύ, θα βρεις τη δίκη σου απάντηση,

μέσα σου.

Αισίως.

Όμως, να θυμάσαι:

Δε φτιάχτηκαν οι άνθρωποι να ζούμε χωριστά.

Υ.Γ. : Βία είναι, να υποτιμάτε τη νοημοσύνη μας και να αναζητάτε αποδιοπομπαίους τράγους, για να ρίξετε το «ανάθεμα» μιας κοινωνίας, που έχετε επιμελώς φροντίσει να τεθεί εκτός ελέγχου.

Βία είναι, να ρίχνετε μπροστά στα μάτια μας τη ζωή ενός ανθρώπου, βορά σε αχόρταγα σκυλιά που πλουτίζουν από την αποχαύνωσή μας.

Με τον άνθρωπο.

Πάντα με τον άνθρωπο.

Και με το φως του.