Προκόπι Εύβοιας: Ο θρησκευτικός προορισμός γεμάτος ιστορία

Το Προκόπι είναι ένα ξεχωριστό χωριό στον Δήμο Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας πάνω στον περιφερειακό δρόμο Χαλκίδας-Αιδηψού. Πρόκειται για ένα πανέμορφο χωριό στο οποίο ξεχωρίζει η Εκκλησία του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου, το Μουσείο του Μικρασιατικού Ελληνισμού Προκοπίου Ευβοίας, ο Ναός του Αγίου Βαβύλα, αλλά και η φιλοξενία των κατοίκων οι οποίοι έχουν δημιουργήσει έναν ορθόδοξο χριστιανικό προσκυνηματικό προορισμό, γνωστό ανά την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ιστορικά στοιχεία

Ο Ελληνισμός του Προκοπίου της Καππαδοκίας έχει ιστορία περίπου 2.200 ετών. Το εσωτερικό της Μικράς Ασίας, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η Καππαδοκία, εξελληνίστηκε σταδιακά από τα τέλη του 4ου π. Χ. αιώνα και εξής. Η εξάπλωση του ελληνισμού στην περιοχή της Καππαδοκίας και ο εξελληνισμός του τοπικού πληθυσμού και πολιτισμού ήρθε ως αποτέλεσμα των κατακτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της ίδρυσης των ελληνιστικών βασιλείων των Διαδόχων. Η μακρά περίοδος της τουρκικής κυριαρχίας στον ίδιο χώρο επέφερε την εξασθένιση της ελληνικής παρουσίας, ξεκινώντας από τα τέλη του 11ου αιώνα, και φτάνοντας έως 1924 με την ανταλλαγή των πληθυσμών που επιβλήθηκε στην Ελλάδα και στην Τουρκία με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης.

Το Προκόπι (Ουργκιούπ) είναι μία μικρή πόλη της Καππαδοκίας. Η ονομασία Ουργκιούπ αποτελεί την τουρκική εκδοχή του ελληνικού ονόματος Προκόπι.. Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης είναι χτισμένο αμφιθεατρικά πάνω σε δύο μεγάλους βράχους. Στην κορυφή του ενός βράχου βρισκόταν παλιό φρούριο, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να καλείται το Προκόπι από τους κατοίκους της γύρω περιοχής και «Κάστρο» και οι κάτοικοί του «Καστρινοί». Η σύνθεση του πληθυσμού ήταν μουσουλμάνοι, τουρκόφωνοι Ρωμιοί, χριστιανοί ορθόδοξοι και λίγοι Αρμένιοι.

Εκκλησιαστικά το Προκόπι υπαγόταν στη μητρόπολη Καισαρείας. Η πόλη διέθετε τρεις ναούς, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Βασιλείου και του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου. Στον τελευταίο φυλασσόταν και το λείψανο του Οσίου, η λατρευτική τιμή του οποίου είχε εξαπλωθεί στη γύρω περιοχή, τόσο μεταξύ των χριστιανών, όσο και μεταξύ των μουσουλμάνων.

Ευτυχώς, οι κάτοικοι του Προκοπίου και γενικότερα της Καππαδοκίας δεν γνώρισαν το βίαιο ξεριζωμό από τα πάτρια εδάφη τους, όπως συνέβη με τον ελληνισμό του Πόντου, της Σμύρνης και άλλων πόλεων της Μικράς Ασίας, όπου επίσης ζούσε σημαντικός ελληνικός πληθυσμός. Σε αυτούς δόθηκε η ευκαιρία να μπορέσουν να μεταφέρουν κάποια από τα πολύτιμα υπάρχοντά τους στη νέα τους πατρίδα το 1924. Συνοδός τους στο ταξίδι της μετανάστευσης υπήρξε και το λείψανο του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου. Οι περισσότεροι πρόσφυγες (ανταλλάξιμοι) από το Προκόπι οδηγήθηκαν στην Εύβοια, στη θέση Αχμέτ Αγά, όπου εγκαταστάθηκαν και έφτιαξαν ένα νέο οικισμό, που του έδωσαν το όνομα της πόλης που άφησαν πίσω.

Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος

Το ιερό λείψανο του Aγίου μεταφέρθηκε στο Νέο Προκόπιο της Ευβοίας το 1925 και αρχικά τοποθετήθηκε στον Ιερό Ναό του χωριού, τον τιμώμενο επ’ ονόματι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Από το έτος 1930, άρχισε η ανέγερση μεγαλοπρεπούς Ιερού Ναού προς τιμήν του οσίου από τις εισπράξεις του Ιερού. Προσκυνήματος και διάφορες δωρεές και εισφορές. Με φροντίδα του Μητροπολίτου Χαλκίδος Γρηγορίου και με άοκνες προσπάθειες της εκκλησιαστικής επιτροπής αποπερατώθηκε ο περικαλλής Ιερός Ναός το 1951 και το ιερό λείψανο μεταφέρθηκε εκεί. Ο Ιερός αυτός Ναός εγκαινιάσθηκε από το Μητροπολίτη Χαλκίδος Νικόλαο, την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 1969.

Είναι δε άξιο αναφοράς ότι κατά τα τελευταία έτη πάμπολλοι προσκυνητές, ιδίως νέοι στην ηλικία, έρχονται πεζοί από τη Χαλκίδα βαδίζοντας απόσταση 50 περίπου χιλιομέτρων και πολλοί διανυκτερεύουν εντός του Ιερού Ναού προσευχόμενοι και συμμετέχοντες στην ιερά αγρυπνία και την πρώτη θεία Λειτουργία. Η εορτή αυτή επεκράτησε από τα πρώτα χρόνια της εγκαταστάσεως των Προκοπιέων στην Εύβοια, προτού ακόμη κτισθεί ο Ιερός Ναός του Οσίου.

Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού Νέου Προκοπίου

Το 2018 εγκαινιάστηκε το Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού Νέου Προκοπίου. Στεγάζεται σε διώροφο κτίριο, εκεί που παλαιότερα λειτουργούσε ο ξενώνας του Ιερού Προσκυνήματος του Οσίου Ιωάννου του Ρώσου. Στο μουσείο φυλάσσονται κειμήλια εκκλησιαστικού και λαογραφικού ενδιαφέροντος, που έφεραν οι πρόσφυγες από το Προκόπι της Καππαδοκίας. Στόχος είναι η διατήρηση και η ανάδειξη εκκλησιαστικών και λαογραφικών κειμηλίων συνδεδεμένων με την ιστορία των Προκοπιέων Καππαδοκίας και την μετεγκατάστασή τους, στο Προκόπι μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και η διατήρηση και διάδοση ιστορικών στοιχείων σχετικών με τον Μικρασιατικό Πολιτισμό.

Άγιος Βαβύλας

Η εκκλησία του Αγίου Βαβύλα αποτελούσε το παλιό νεκροταφείο πριν έρθουν οι Προκοπιείς, λέγεται ότι θεμελιώθηκε πριν ακόμη από την εποχή της τουρκοκρατίας. Στην είσοδο του χωριού, δεξιά, υπάρχει αυτός ο πανέμορφος πέτρινος Ναός, με την καταπράσινη αυλή του, όπου την 4η Σεπτεμβρίου τιμάται η μνήμη του Αγίου Βαβύλα, Πατριάρχη Αντιοχείας, του Ιερομάρτυρος.

Το Ghetto Magazine ταξίδεψε στο Προκόπι, γνώρισε τους φιλόξενους κατοίκους του, μίλησε με τους φερέλπιδες επιχειρηματίες του χωριού και σας παρουσιάζει τις πολυποίκιλες επιλογές που υπάρχουν στο Προκόπι για διαμονή, φαγητό και καφέ, οι οποίες κάνουν τη θρησκευτική επίσκεψη και το προσκύνημα στον Όσιο Ιωάννη το Ρώσο μια αληθινή ταξιδιωτική εμπειρία.

*Φωτογραφίες: Πένη Θεοδοσίου

---

 

Ταβέρνα Πλάτανος

Η ταβέρνα ο Πλάτανος βρίσκεται λίγο πριν το χωριό Προκόπι Ευβοίας στο 46ο  χιλιόμετρο Χαλκίδας – Αιδηψού μέσα σε ένα καταπράσινο πλατανόδασος με τα δροσερά  νερά να αναβλύζουν από τις πηγές του όρους Κανδήλι. Η μεγάλη ποικιλία ορεκτικών περιλαμβάνει δροσερές σαλάτες, χειροποίητους μεζέδες, μακαρονάδες καθώς επίσης μπορείτε να απολαύσετε το καφεδάκι σας μαζί με το πρωινό σας. Όλα τα κρέατα που θα δοκιμάσετε είναι ιδίας παραγωγής με τους ιδιοκτήτες, τη Μαρία και το Γιάννη Χαλιούλα, να επιλέγουν για εσάς το Ψητό Σούβλας, το κοκορετσάκι και το κοντοσούβλι, καθώς επίσης όλα τα παραδοσιακά πιάτα της περιοχής όπως αγριοκάτσικο με χωριάτικη μακαρονάδα, κόκορα κρασάτο, παϊδάκια αρνίσια, λουκάνικα χωριάτικα στα κάρβουνα, τηγανόψωμο χειροποίητο και άλλους πολλούς εκλεκτούς μεζέδες. Στη διάθεσή σας υπάρχει βαρελίσιο κρασί από τους αμπελώνες της οικογένειας. Η παραδοσιακή ταβέρνα Πλάτανος διαθέτει στην εσωτερική αίθουσα έναν ιδιαίτερα ζεστό χώρο με το μεγάλο πετρόκτιστο τζάκι να δημιουργεί μια σπάνια οικογενειακή ατμόσφαιρα. Το καλοκαίρι και την άνοιξη, η ταβέρνα απλώνει τα τραπέζια της κάτω από αιωνόβια πλατάνια, ανάμεσα σε πολύχρωμα λουλούδια, καταπράσινα παρτέρια και δίπλα στην παιδική χαρά φτιαγμένη για τους μικρούς μας φίλους.

Τηλ. 22270 41321 / 6938046242

 

Ψησταριά Πλατανάκια

Το κατάστημα Πλατανάκια βρίσκεται 100 μέτρα από την εκκλησία Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος. Λειτουργεί από το 1969 με οικογενειακή και φιλική ατμόσφαιρα  και με πολύ γρήγορη εξυπηρέτηση. Τα τραπέζια βρίσκονται ανάμεσα σε καταπράσινα πλατάνια δίπλα στο ποταμάκι. Το μενού περιλαμβάνει δροσερές σαλάτες, μακαρονάδες και χειροποίητα τηγανόψωμα. Τα κρέατα είναι δικής τους παραγωγής καθώς το κατάστημα διαθέτει και Κρεοπωλείο. Κάθε Σαββατοκύριακο  μπορείτε να δοκιμάσετε ψητό σούβλας και γουρουνόπουλο σούβλας, όπως  επίσης  κοκορέτσι και κοντοσούβλι. Ακόμη σερβίρει τα καλύτερα χειροποίητα χωριάτικα λουκάνικα και σουβλάκια τα οποία μπορείτε να τα πάρετε και από το Κρεοπωλείο τους. Για του χιλιάδες προσκυνητές που επισκέπτονται το θαυματουργό Άγιο, τα Πλατανάκια αποτελούν τον ιδανικότερο σταθμό του ταξιδιού τους.

Τηλ. 22270 41283 / 6938046242

 

Ενοικιαζόμενα Δωμάτια – Rooms to Let ΕΥΝΙΚΙΑ ΔΕΔΕ

Τα ενοικιαζόμενα δωμάτια «ΕΥΝΙΚΙΑ ΔΕΔΕ» βρίσκονται  στην είσοδο του χωριού Προκόπι στην Εύβοια, και είναι περιτριγυρισμένα από ένα καταπράσινο δάσος Η μονάδα αποτελείται από 10 δωμάτια, δίκλινα και τρίκλωνα. Τα δωμάτια βρίσκονται σε απόσταση 100 μέτρων από τη Μονή του Αγίου και δίπλα  σε καφέ μπαρ, μίνι μάρκετ, εστιατόρια, φούρνο και μπροστά στη στάση του Κτελ Ευβοίας. Μπορετέ να επισκεφτείτε όλες τις κοντινές παραλίες Πήλι, Αγία Άννα, Λίμνη κ.α. σε λίγα λεπτά. Η φιλοξενία στα δωμάτια  της ΕΥΝΙΚΙΑΣ ΔΕΔΕ υπόσχονται την ηρεμία και την ξεκούραση που θέλετε να απολαύσετε στις διακοπές σας. Όλα τα καταλύματα διαθέτουν Ψυγείο, Κλιματισμό, Ζεστό νερό επί εικοσιτετραώρου βάσης, Τηλεόραση, Wi-Fi, ενώ το συγκρότημα ξεχωρίζει για το φιλικό οικογενειακό περιβάλλον του.

Τηλ. 22270 41255 / 6944172762 – 6946163083

 

Μελισσοκομία Κωνσταντινίδη

Τρίτης γενιάς Μελισσοκόμος ο κύριος Κωνσταντινίδης έχει κληρονομήσει την τέχνη της μελισσοκομίας από τον παππού του. Η περιοχή του Προκοπίου είναι μοναδική καθώς περιβάλλεται από βουνά και ποτάμια, με κυρίαρχη την υγρασία και δίνει ένα αυθεντικό μέλι κυρίως από το πεύκο. Αυτό το φημισμένο μέλι τρυγάει η Μελισσοκομία Κωνσταντινίδη και μας το προσφέρει αποκλειστικά στο κατάστημά της στο Προκόπι, μέλι πεύκο, θυμάρι και έλατο που μοσχοβολά τα αρώματα των δασών του ευλογημένου αυτού τόπου. Εκεί θα βρούμε επίσης παραδοσιακά παστέλια με το δικό τους μέλι και λαχταριστό χειροποίητο χαλβά Φαρσάλων τη γεύση του οποίου έχουμε ακόμη στον ουρανίσκο μας.

Τηλ. 22270 41247 / 6980608170

 

Ψητοπωλείο – Ταβέρνα Μπαζιώτης

Η βάση του Ψητοπωλείου και Ταβέρνας Μπαζιώτη είναι η εστίαση στην αγνή, αυθεντική και τοπική πρώτη ύλη. Τα κρέατα είναι όλα ντόπια και προπάντων ολόφρεσκα και είναι αυτά που δίνουν ένα τέλειο γαστρονομικό αποτέλεσμα και το οποίο δεν έχει μυστικά. Εκεί θα φάμε λαχταριστό κοκορέτσι και κοντοσούβλι, χωριάτικο κοτόπουλο, ψητό αρνί σούβλας και μια γουρουνοπούλα που όπως λέει ο λαός θα γλείφουμε και τα δάχτυλά μας. Φυσικά το μότο που ακολουθεί τον μερακλή ιδιοκτήτη κύριο Μπαζιώτη δεν είναι άλλο από το, δεν τρώμε ό,τι κι ό,τι, τρώμε μόνο στου Μπαζιώτη.

Τηλ. 2227 041074

 

Καφέ Ζαχαροπλαστείο Χρυσαυγή

Σε ένα καλαίσθητο χώρο που διακρίνεται για την καθαριότητα και την ποιότητα των προϊόντων του μας υποδέχεται η κυρία Βάσω, ψυχή της Χρυσαυγής και η ευγενέστατη ομάδα της. Οι αγνές πρώτες ύλες αποτελούν τα βασικά συστατικά των φημισμένων χειροποίητων γλυκών του Καφέ Ζαχαροπλαστείου Χρυσαυγή. Το γαλακτομπούρεκο είναι γνωστό από άκρη σε άκρη, φτιάχνεται με τη μυστική συνταγή της γιαγιάς της, με ολόφρεσκο βούτυρο και αποτελεί το must γλυκό του μαγαζιού. Αξίζει να δοκιμάσετε πορτοκαλόπιτα, ραβανί και μπακλαβά, με μια μπάλα παγωτό ή και σκέτα με το σιρόπι τους και να τα συνοδέψετε με  τον καλοκαβουρδισμένο espresso. Η τρίτη γενιά της Χρυσαυγής θα σας υποδεχτεί με άπλετο χαμόγελο, αληθινή ευγένεια και φιλόξενη διάθεση, φροντίζοντας να περάσετε όμορφα με γλυκό και καφέ μετά το προσκύνημα στην Εκκλησία του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου.

Τηλ. 6973609962

 

Έντεχνο

Το Έντεχνο έχει καθιερωθεί εδώ και 14 χρόνια, βρίσκεται απέναντι από την εκκλησία του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου και αποτελεί μια οικογενειακή επιχείρηση με ανοδική πορεία. Ο ιδιοκτήτης, γέννημα θρέμμα του Προκοπίου, μας επισημαίνει ότι έντεχνο σημαίνει να κάνεις ό,τι κάνεις με τέχνη, αγάπη και μεράκι. Πραγματικά το Έντεχνο αποπνέει αυτά τα χαρακτηριστικά καθώς μας προσφέρει ένα υπέροχο αρχιτεκτονικά περιβάλλον σε συνδυασμό με λαχταριστά γλυκά και καφέ, δίνοντάς μας τη δυνατότητα για στιγμές χαλάρωσης και ευχαρίστησης. Αξίζει να δοκιμάστε τη χειροποίητη σοκολατόπιτα, το σήμα κατατεθέν του καταστήματος, αλλά και την πορτοκαλόπιτα, όπως και τα smoothies, τους φυσικούς χυμούς και τα cocktails. Ξεχωρίζει σαν επιλογή ο μονοποικιλιακός espresso Dimello Costa Rica που θα βρείτε μόνο εκεί.

Τηλ. 2227 041142

 

Ψητοπωλείο «Ο Ίκαρος»

Η Ψησταριά «Ο Ίκαρος» είναι το πιο γνωστό Ψητοπωλείο στο Προκόπι και αυτό το οποίο προτιμούν οι κάτοικοί του. Σε ένα άκρως οικογενειακό mood θα σας κερδίσει η φιλική εξυπηρέτηση καθώς η κουζίνα είναι υπόθεση μιας φαμίλιας που αγαπά το καλό φαγητό. Η έμπειρη Βάσω, η ψήστρια, είναι υπεύθυνη για όλες τις νοστιμιές που μας προτείνει ο Ίκαρος καθώς όλα περνάνε από τα χέρια της. Θα βρούμε, Σάββατο και γιορτές, ψητό αρνί, αυθεντικό κοκορέτσι, κοντοσούβλι χοιρινό και κοντοσούβλι προβατίνα, ενώ τις καθημερινές χειροποίητο σουβλάκι και μπιφτέκι τα οποία τα φτιάχνουν και σε πίτα. Η έκπληξη στον Ίκαρο είναι τα θαλασσινά καθώς είναι το μοναδικό κατάστημα στο οποίο μπορείτε να απολαύσετε θαλασσινούς μεζέδες με τη γαριδομακαρονάδα, τα καλαμάρια, τη ψητή σουπιά και τα χτένια να ξεχωρίζουν.

Τηλ. 22270 41261

 

Αγιογραφίες Δημήτρης Βερνέζος

Ο Δημήτρης Βερνέζος σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στην ΑΕΣΑ αλλά τελικά τον κέρδισε η αγιογραφία. Αγιογραφεί εκκλησίες στην Αμερική, τον Καναδά, τη Φινλανδία και τη Ρωσία και έδρα του έχει την γενέτειρα του, το Προκόπι, όπου και αγιογραφεί τον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννου του Ρώσου, στον οποίο ο πατέρας του π. Ιωάννης Βερνέζος υπηρέτησε ως ιερέας για 57 χρόνια.

Τηλ. 6973207750

 

Βενζινάδικο ΕΚΟ Κατσαρός Χαλκίδα

Για το ταξίδι μας στο Προκόπι φουλάραμε το αυτοκίνητο στο Βενζινάδικο ΕΚΟ Κατσαρός που βρίσκεται στην οδό Ορέστη Μακρή & Ληλαντίων, στη Χαλκίδα. Με τις ποικίλες υπηρεσίες που προσφέρει όπως Υγρά Καύσιμα, Πετρέλαιο Θέρμανσης, Υγραέριο, Πλυντήριο Αυτοκινήτων, Λιπαντικά και ένα ολοκληρωμένο Shop, συνέβαλε ώστε το ταξίδι μας να είναι ασφαλές, ευχάριστο και άνετο, καθώς εξοπλιστήκαμε για το αμάξι και προμηθευτήκαμε τα απαραίτητα από εκεί, το Βενζινάδικο ΕΚΟ Κατσαρός, που έχει ως σήμα κατατεθέν την υπεύθυνη και άψογη εξυπηρέτηση.

ΕΚΟ ΚΑΤΣΑΡΟΣ – Ορέστη Μακρή & Ληλαντίων – Τηλ. 2221028688