Πολεμική εκεχειρία στην Ουκρανία το Πάσχα, θρησκευτική ουτοπία;

Γράφει ο Γιώργος Θεοφίλης

Η Ρώμη είναι όμορφη το βράδυ. Φανταστείτε πόσο γραφική είναι με τους στολισμούς των πασχαλινών εορτασμών. Piazza Navona, Campo dei fiori, Piazza Venezia, Fontana di Trevi, πλατείες και δρόμοι με μεγαλειώδη αρχιτεκτονική και μπαρόκ γλυπτική. Δεν την αποκαλούν άδικα αιώνια πόλη. Η ζωή μου τα έφερε έτσι, ώστε την περίοδο της ρωσικής εισβολής στη γενέτειρά μου Ουκρανία, να μπορώ να γιορτάσω το Πάσχα των Καθολικών, ειρηνικά, στην πρωτεύουσα του Λατίου.

Με λένε Ίρινα, είμαι Ουκρανή. Μαζί με την Αλμπίνα ρωσικής καταγωγής σηκώσαμε το Σταυρό του Κυρίου κατά την αναπαράσταση της οδού του Μαρτυρίου στο Κολοσσαίο, την επονομαζόμενη Via Crucis. Στο νοσοκομείο που εργαζόμαστε, το Campus Biomedico της Ρώμης, αισθανόμαστε συνοδοιπόροι σε μια πανανθρώπινη εκστρατεία φιλίας. Δεν είμαστε εχθροί, δεν έχουμε τίποτα να μοιράσουμε, ζούμε όμως στην Ιταλία, μια χώρα που μας παρέχει εργασία και ειρήνη.

Η συμμετοχή μας στο τελετουργικό του Βατικανού, μιας Ουκρανής και μιας Ρωσίδας, ομότιμα συντεταγμένες στην προσπάθεια για συμφιλίωση των δύο λαών, παρά το έντονο συμβολικό της χαρακτήρα, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων.

Αν με ρωτήσετε, γιατί δημιουργείται μια εκτεταμένη πολιτική και διπλωματική ανησυχία όταν ένας θρησκευτικός ηγέτης όπως ο Πάπας Φραγκίσκος προσπαθεί να εκμαιεύσει ένα ηχηρό συμβολισμό μέσα από το Θείο Πάθος, θα σας απαντούσα γιατί έτσι είναι ο πόλεμος. Η Ρωσία έχει εισβάλλει στην Ουκρανία, Ρώσος πολεμά Ουκρανό με απίστευτες θηριωδίες και φρικαλεότητες, προσφυγιά και δυστυχία πλανάται στη χώρα μου. Πως μπορεί ένα ουμανιστής ιερέας να προκαλεί αντιπαραβάλλοντας το Θείο Δράμα με το μαρτύριο του ουκρανικού λαού και να αποζητά μέσα από συνειρμούς και αντιστοιχήσεις την οικουμενική ειρήνη. Πόσο ισχυρό είναι το μήνυμα της Ανάστασης του Θεανθρώπου ώστε να συμπαρασύρει μια πολεμική σύρραξη που σκορπά την οδύνη και το σπαραγμό;

Η απεγνωσμένη έκκληση του Πάπα Φραγκίσκου για πολεμική εκεχειρία συνοδεύεται από εκείνη την αντίστοιχη της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας, η οποία απευθυνόμενη στα εμπλεκόμενα μέλη επιζητά την αναστολή των πολεμικών δραστηριοτήτων, από την Κυριακή των Βαΐων (17.04) μέχρι και τη δεύτερη μέρα του Άγιου Πάσχα (25.04).. Φυσικά κάτι τέτοιο θα ήταν μεταφορικά και κυριολεκτικά έργο Θεού, καθώς θα έδινε τη δυνατότητα στον άμαχο πληθυσμό να απεγκλωβιστεί από τα πεδία των μαχών, αλλά και συνάμα ίσως να παρακινούσε διαπραγματεύσεις για καταλλαγή και ειρήνευση.

Οι θρησκευτικές ειρηνοποιητικές απόπειρες για εκεχειρία μαρτυρούν την Ουτοπία της χριστιανικής κατήχησης μπροστά στο κολοσσό των συμφερόντων που αντιμάχονται σε αυτόν τον πόλεμο. Ζω στη Ρώμη γιατί είμαι τυχερή. Εκκλησιάστηκα και βίωσα την επώδυνη συμπαραδήλωση της Μαρτυρικής Σταύρωσης του Χριστού γιατί μπορώ να εργάζομαι στην ιταλική πρωτεύουσα. Αν ήμουν στην Ουκρανία θα βρισκόμουν σε κάποιο καταφύγιο να ακούω βόμβες να με σφυροκοπούν ή στην καλύτερη περίπτωση θα ήμουν προσφυγοπούλα. Ακόμα, η συνταγματική ελευθερία της έκφρασης που απολαμβάνω στην Ιταλία μου δίνει τη δυνατότητα να μπορώ να δηλώνω ότι ο ρωσικός λαός δεν μου φταίει σε ένα αιματοβαμμένο πόλεμο ηγετών.

Σκέφτομαι όμως ότι αυτή η θρησκευτική ουτοπία, που περικλείει την Εβδομάδα των Παθών και τη Θεία Ανάσταση, μαρτυρά τον πεσιμισμό που περιγράφει τον κόσμο που φτιάξαμε εμείς οι άνθρωποι. Έναν κόσμο που απέχει από την αλληλεγγύη και την άδολη αγάπη που συμβολίζει ο Θάνατος και η Ανάσταση του Ιησού, έναν κόσμο που είναι έτοιμος να εκραγεί και να αλληλοσφαχτεί για να επικρατήσει το δίκαιο του ισχυρού, το δίκαιο του οποιοδήποτε εφήμερου κέρδους. Η ταύτιση του Πασχαλινού ημερολογίου με μια περίοδο παύσης του πυρός, όσο και αν συνδηλώνει την εκεχειρία των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αρχαία Ελλάδα, ή όσο κι αν εξυψώνει το θρησκευτικό συναίσθημα όσων ακόμα πιστεύουμε σε θαύματα, δεν αποτελεί τίποτα άλλο από μια ποιητική αδεία σε έναν κόσμο μίσους και ψεύδους.

Είμαι η Ουκρανή Ίρινα και σήκωσα το Σταυρό του Θείου Δράματος στο Κολοσσαίο. Είναι ένας Σταυρός που θα βαραίνει τη Χώρα μου για πολύ καιρό. Το φετινό Πάσχα οι εκκλησίες θα είναι κλειστές, οι ψυχές των Ουκρανών θα είναι κλειστές. Ο Πάπας Φραγκίσκος ερμηνεύοντας την όμορφη Ιστορία του Χριστού σε ένα κήρυγμά του αναφώνησε, «λίγο περισσότερο έλεος κάνει τον κόσμο λιγότερο κρύο και περισσότερο δίκαιο». Δυστυχώς το ερώτημα είναι αν αυτό το έλεος θα προέρθει από το Θεό ή τους ίδιους τους ανθρώπους. Γιατί τη Ζωή μας, εμείς οι άνθρωποι την ορίζουμε.

 

Φωτογραφία εξωφύλλου: The Associated Press