Πάνος Ρούτσι: Η Δικαίωση

«Δεν μπορώ να σκεφτώ καμία άλλη ανάγκη στην παιδική ηλικία, τόσο δυνατή όσο η ανάγκη της πατρικής προστασίας» – Σίγκμουντ Φρόυντ

Η αγάπη ενός πατέρα προς το παιδί του είναι ένας δεσμός αδιαπραγμάτευτος, συχνά αθέατος αλλά πάντα ακλόνητος. Δεν κραυγάζει, δεν επιδεικνύεται, δεν ζητά τίποτα. Κι όμως, όταν αδικείται, σηκώνει τον κόσμο ανάποδα. Η πατρική αγάπη είναι μια δύναμη σχεδόν αρχέγονη. Κι όταν το νήμα της ζωής κόβεται βίαια, όταν ένα παιδί φεύγει πριν την ώρα του, τότε αυτή η αγάπη μετατρέπεται σε αποστολή. Όχι για εκδίκηση, αλλά για δικαίωση. Για να ειπωθεί η αλήθεια. Για να ακουστεί το «γιατί».

Ο Πάνος Ρούτσι δεν ζήτησε ποτέ οίκτο. Ζήτησε το αυτονόητο, να ακουστεί η φωνή του παιδιού του που έφυγε άδικα, με τρόπο βίαιο και ανεξήγητο. Δεν άφησε το πένθος να γίνει σιωπή. Αντιθέτως το μετέτρεψε σε φλόγα. Κι αυτή η φλόγα δεν σβήνει με υποσχέσεις ούτε με γραφειοκρατικές υπεκφυγές. Αντίθετα, δυναμώνει με κάθε μέρα που περνά χωρίς απάντηση, με κάθε σιωπή που ηχεί σαν ενοχή. Η δικαίωση του παιδιού του έγινε για τον ίδιο υπαρξιακή ανάγκη. Κι έτσι, ο αγώνας του δεν ήταν απλώς προσωπικός, ήταν η φωνή κάθε γονιού που δεν έμαθε ποτέ τι πραγματικά συνέβη.

Δεν υπάρχει πιο σκληρή παραδοξότητα από το να πρέπει να ικετεύσεις για μια απάντηση, όταν το παιδί σου έχει φύγει. Να αποδείξεις στην Πολιτεία ότι ο πόνος σου αξίζει να ακουστεί. Κι όμως, ο Πάνος Ρούτσι αψήφησε το ένστικτο της επιβίωσης και προχώρησε εκεί όπου λίγοι τολμούν, στο ασυμβίβαστο της απεργίας πείνας. Δεν ήταν κραυγή απελπισίας, ήταν μια ήσυχη, αλλά αταλάντευτη επίκληση στην ανθρώπινη συνείδηση. Όταν το σώμα γονατίζει από την πείνα, σηκώνεται η ψυχή. Κι η ψυχή του Πάνου, ντυμένη με το φως του γιου του, στάθηκε πιο δυνατή από τον χρόνο, πιο ατρόμητη κι από τον ίδιο τον θάνατο.

Μέσα σε μια εποχή που κυριαρχεί η αδιαφορία και η κυνικότητα, ο αγώνας του Πάνου Ρούτσι λειτούργησε σαν σεισμός. Ξύπνησε συνειδήσεις, ένωσε ανθρώπους, θύμισε ότι ακόμα υπάρχουμε ως κοινωνία. Από απλούς πολίτες μέχρι ανθρώπους του πολιτισμού και των γραμμάτων, η στήριξη ήταν καθολική. Μια πράξη που συνιστούσε μια αλλοπρόσαλλη αναζήτηση του δικαίου. Και το δίκαιο, ακόμη κι αν αργεί, κάποτε συγκινεί, εμπνέει, κινητοποιεί. Ο Πάνος έγινε σύμβολο μιας κοινωνίας που αντιστέκεται, που δεν ξεχνά, που δεν φοβάται να σταθεί δίπλα στον πληγωμένο.

Όταν η Δικαιοσύνη επιλέγει να σταθεί δίπλα στην κοινωνία και να αφουγκραστεί όχι μόνο τις επιταγές του νόμου αλλά και τον ανθρώπινο πόνο, τότε ανταποκρίνεται στον θεμελιώδη ρόλο της σε μια δημοκρατία, δηλαδή να υπηρετεί τον πολίτη με ευθυκρισία και ενσυναίσθηση. Δεν πρόκειται για υποχώρηση ή συγκινησιακή παρεκτροπή, αντιθέτως  πρόκειται για έκφραση θεσμικής ωριμότητας και δύναμης. Η υπόθεση Ρούτσι ανέδειξε ότι μέσα στο πλαίσιο ενός συχνά άκαμπτου συστήματος, υπάρχουν ακόμη δικαστικοί λειτουργοί που λειτουργούν με γνώμονα τον άνθρωπο και όχι τον τύπο. Λειτουργοί ενσυνείδητοι που βλέπουν πέρα από τους φακέλους και τις δικογραφίες εκείνη την πραγματική ανθρώπινη διάσταση, έναν πατέρα που πονά, ένα παιδί που ζητά δικαίωση. Και επιλέγουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.

Όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εκστόμισε το «σκύβω το κεφάλι στη μάνα», ίσως να υπονοούσε κάτι πιο βαθύ, κάτι πιο ευρύ, δηλαδή το «σκύβω το κεφάλι στον πατέρα». Κι όμως, κανείς δεν μπορεί να σκύψει το κεφάλι σε ένα γονιό που έχασε πρόωρα το μικρό παιδί του, σε αυτόν τον γονιό που είναι αναγκασμένος στο υπόλοιπο της ζωής του να θρηνεί. Γιατί σε αυτόν τον πόνο το κεφάλι σκύβει ο ίδιος ο Χριστός.

«Πατέρας! Στον ίδιο τον Θεό δεν θα μπορούσαμε να δώσουμε πιο άγιο όνομα» – Γουίλιαμ Γουόρντσγουορθ