Μήνας ευαισθητοποίησης για τον αυτισμό – Ξέρουμε τι είναι ο αυτισμός;

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ | 2022

Γράφει η Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc

Η δεύτερη μέρα του Απρίλη είναι αφιερωμένη στον αυτισμό… φέτος είναι ολόκληρος ο μήνας εστιασμένος στην προώθηση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον αυτισμό. Ίσως θεωρείται αυτονόητο ότι στη σημερινή εποχή γνωρίζουμε ή τουλάχιστον πολύ εύκολα μπορούμε να ενημερωθούμε για όλα τα θέματα γύρω μας. Πολλές φορές όμως αν κάτι δεν μας τύχει ή δεν έχει συμβεί στο περιβάλλον μας και δεν μας έχει απασχολήσει μπορεί να μην μας κινητοποιήσει ποτέ το ενδιαφέρον. Ωστόσο, αυτή η άγνοια μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση έναν γονιό ή συνοδό αυτιστικού παιδιού ή και το ίδιο το αυτιστικό παιδί.

Περίεργα βλέμματα, παρατηρήσεις ή υποδείξεις για το παιδί, για τη συμπεριφορά του ή τον τρόπο που μιλά, για την έλλειψη ευγένειας ή για το πόσο φωνάζει χωρίς να έχουμε καταλάβει ότι πρόκειται για μια κατάσταση που φυσικά ούτε το ίδιο το παιδί ούτε ο γονιός έχει επιλέξει. Ο αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή με δυσκολίες στην ικανότητα επικοινωνίας, αλληλεπίδρασης και έκφρασης των συναισθημάτων.

Τα αυτιστικά παιδιά χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους για να ηρεμούν, που μπορεί να μας φανούν περίεργοι ή παράξενοι. Στερεότυπες κινήσεις των χεριών και άλλων μελών του σώματος, ηχολαλία και περίεργες κραυγές που μας φαίνονται ασυνήθιστα και σε πολλές περιπτώσεις το αυτιστικό παιδί δεν φέρει εξωτερικά χαρακτηριστικά που να δείχνουν την ύπαρξη διαταραχής. Βλέπουμε λοιπόν ένα παιδί το οποίο δεν περιμένουμε ότι θα εμφανίσει τέτοιου είδους συμπεριφορές και όταν ξεκινάει να τρέχει κουνώντας τα χέρια ή να κοιτάζει τα χέρια του φέροντάς τα κοντά στο πρόσωπό του ή να κλείνει τα αυτιά του και να βγάζει διάφορες κραυγές παραξενευόμαστε και κοιτάζουμε με απορία. Όλες αυτές οι συμπεριφορές είναι τα συμπτώματα που φέρουν τα αυτιστικά άτομα, χωρίς να υπάρχει μια κοινή κλινική εικόνα σε όλους.

Όμως, μπορούμε να μάθουμε ορισμένα στοιχεία που είναι σημαντικά για τους αυτιστικούς: βιώνουν πολύ έντονα τα αισθητηριακά ερεθίσματα, οπότε θα ήταν βοηθητικό αν μιλούσαμε πιο σιγά ή να δεν κάναμε έντονες κινήσεις ή εναλλαγές στη συμπεριφορά μας. Δεν κατανοούν τον μεταφορικό λόγο ή το χιούμορ, οπότε θα ήταν βοηθητικό να χρησιμοποιούμε την κυριολεξία. Δεν μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και αν νιώσουν έντονη συσσώρευση αρνητικών συναισθημάτων ή ερεθισμάτων μπορεί να οδηγηθούν σε έκρηξη θυμού με αυτοκαταστροφικές τάσεις. Επίσης, δεν τους αρέσει η βλεμματική επαφή, για αυτό είναι καλύτερα να μην τους κοιτάμε έντονα, δίνοντάς τους χρόνο να προσαρμοστούν και χώρο να νιώσουν άνετα.

Μαθαίνοντας περισσότερα για τον αυτισμό μπορούμε να αποκτήσουμε περισσότερή κατανόηση για τον τρόπο που λειτουργούν και σκέφτονται τα αυτιστικά άτομα, πως εκφράζουν τις ανάγκες τους, πώς εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους… Μαθαίνοντας περισσότερα θα σταματήσουμε να κοιτάμε επίμονα, να κάνουμε αδιάκριτες ερωτήσεις και να αναρωτιόμαστε γιατί συμπεριφέρεται έτσι… Ίσως μάθουμε να είμαστε πιο ανοικτοί στη διαφορετικότητα…