Lemon στο Θέατρο Παπαδημητρίου, μια παράσταση ύμνος στη ζωή και την αναζήτηση της ευτυχίας

Γράφει ο Γιώργος Θεοφίλης

Το πολυταξιδεμένο Lemon, μια θεατρική παράσταση – εμπειρία, που έχουν βιώσει περισσότεροι από 14.000 θεατές, είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, χθες Δευτέρα, στο κατάμεστο Θέατρο Παπαδημητρίου με την ευγενική υποστήριξη και οργάνωση του Θεάτρου Χαλκίδας.

H διασκευή της Γεωργίας Τσαγκαράκη στο μονόλογο Novecento του Alessandro Baricco εστίασε στην ποιητικότητα του κειμένου. Η ιστορία αποδίδεται μέσα από την αφήγηση του πιανίστα με το όνομα 1900, που ενσάρκωνε ο Μελαχρινός Βελέντζας και του μοναδικού του φίλου – τρομπετίστα Τιμ Τούνυ, τον οποίο υποδύεται ο Γιώργος Δρίβας. Πρόκειται για μία χειροποίητη παράσταση σωματικού θεάτρου για δύο ηθοποιούς, όπου η πρόζα, η μουσική, ο χορός, το τραγούδι εξυπηρετούσαν την πρόθεση να αφηγηθούν αυτή την πολύ όμορφη ιστορία με άμεσο τρόπο.

Το σωματικό θέατρο δεν αποτελεί μία καθαρά εναλλακτική κατηγορία παράστασης, παρά μία αλλιώτικη ιδέα ως προς τον προσανατολισμό του για την καλλιτεχνική έκφραση των ηθοποιών. Ουσιαστικά στο χώρο του σωματικού θεάτρου το πάνω χέρι κατέχει η έκφραση μέσω του σώματος και όχι τόσο το συναίσθημα μέσα από τον ίδιο το λόγο. Ο λόγος εδώ λειτουργεί σαν κινητήρια δύναμη για την εκστατική έκφραση του κορμιού, μέσα σε ένα χορό συναισθημάτων και βαθύτερων νοημάτων, ενώ οι καλλιτέχνες όσο ερμηνεύουν κάνουν και χρήση έντονων χειρονομιών. Οι ηθοποιοί τονίζουν εδώ το ρόλο τους σαν δημιουργοί συναισθημάτων και ιδεών, παρά σαν απλοί εκτελεστές του εκάστοτε θέματος.

Γύρω από αυτή την έννοια εμπλέκονται και άλλες τεχνικές υποκριτικής όπως είναι οι μίμοι τύπου Jean-Louis Barrault, η commedia dell’arte, η performance, το physical theater που ανθεί στην Αμερική και τη Βρετανία, τα ακροβατικά, οι κλόουν και το χοροθέατρο, ευρύτερα. Από το σώμα του ηθοποιού πηγάζουν οι εντάσεις, οι υπογραμμίσεις, οι υπονοήσεις, οι αποστασιοποιήσεις, οι συγκινήσεις, αυτά που θέλει να πει ο σκηνοθέτης. Είναι το μέρος εκείνο που αναφέρει η «γλώσσα» της σημειωτικής του θεάτρου και αποδίδεται στα οπτικά σημεία μιας παράστασης, με σκοπό τη μεταξύ επικοινωνία θεατή και ηθοποιού.

Οι δύο ηθοποιοί, Μελαχρινός Βελέντζας και ο Γιώργος Δρίβας, γέμισαν τη σκηνή με περισσή ενέργεια και άφθονη θεατρικότητα. Χρησιμοποίησαν την έκταση του πάλκου και τα τεχνικά μέσα αλλά και τις δυνατότητες του Θεάτρου Παπαδημητρίου, ερχόμενοι σε οπτική επαφή με το θεατή τουλάχιστον της πλατείας.

Το Lemon, συνδηλώνει το ταξίδι της ζωής που κάνει κάθε άνθρωπος ξεχωριστά. Επεξεργάζεται με δομημένο τρόπο την έννοια της περιπέτειας, η οποία απορρέει από τις επιλογές που κάνουμε στην πορεία μας ως ανθρώπινα όντα.

Μέσα από την παραμονή του Novecento στο πλοίο για όλη του τη ζωή, το κείμενο διερωτάται την παλινδρόμηση του ατόμου απέναντι στη στεριά και τη θάλασσα. Μια σύζευξη που προτάσσει την εστία του σημείου που ο καθένας μας αισθάνεται ως αφετηρία για να περπατήσει στο μονοπάτι του βίου, αλλά και διερευνά τους συμβιβασμούς που κάνουμε καθημερινά, ως συνέπεια των δυσκολιών και των εμποδίων. Ο φόβος του άγνωστου αντιπαρατίθεται με το λιμάνι, τον τόπο που αισθανόμαστε ασφάλεια, σιγουριά και αντιπροσωπεύει την οικογένεια όπως την αντιλαμβάνεται ο καθείς από εμάς.

Ο Μελαχρινός Βελέντζας παίζει πιάνο, ζωντανά επί σκηνής, αποτυπώνοντας το μεγαλείο της μουσικής. Την αποδίδει ως μια τέχνη, θεμελιώδη άξονα ευτυχίας, η οποία πρωτοστατεί στη διαμόρφωση μιας βιοθεωρίας και μιας φιλοσοφημένης προσέγγισης για τη ζωή, που ακολουθεί τους χαρακτήρες και είναι ικανή να γεμίσει πρώτα την καρδιά και ακολούθως την ψυχή.

Η θεατρική παράσταση Lemon, πραγματεύεται με σημειωτικό τρόπο και τη σχέση ντόπιου και ξένου. Η περιγραφή μιας κοινωνίας με ιστορικό στη μετανάστευση ενσωματώνεται στη σύγχρονη πραγματικότητα όπου το προσφυγικό είναι ένα καίριο ζήτημα. Παράλληλα υποδηλώνοντας το «όπου Γης και Πατρίς», το Lemon κυοφορεί μια συζήτηση για τον προορισμό της ζωής, την πίστη στις αξίες και τα ιδανικά, την ηθική ακεραιότητα και το ιδεαλιστικό άμεμπτο.

Το τέλος, μοιάζει καθαρτήριο, καθώς αποτελεί μια απόπειρα συμφιλίωσης με το θάνατο, αφού πρώτα ο ήρωας 1900 συμφιλιώνεται με τη ζωή. Η μετάβαση σε μια άλλη πραγματικότητα της επιθανάτιας ζωής γίνεται στωικά και καρτερικά, καθώς προηγείται η βίωση εμπειριών στη ζωή, μέσα από ένα μεγάλο ταξίδι με ανθρώπους, χώρες, μυρωδιές, πάθη, μουσική και αγάπη.

Ο Μελαχρινός μας ομολόγησε ότι το πνεύμα του κειμένου αποδίδει την ευτυχία όπως ο κάθε άνθρωπος την αισθάνεται, σε ένα σπίτι, στον αγρό, στη θέα ενός λιμανιού, στην πλώρη ενός πλοίου. Για εμάς ευτυχία χθες βράδυ ήταν το θέατρο. Και μαζί με αυτό όλοι, οι φίλοι πρωταγωνιστές και τεχνικοί της παράστασης, οι αεικίνητοι διοργανωτές του Θεάτρου Χαλκίδας και οι απλοί θεατές που χειροκρότησαν το μεγαλειώδες αποτέλεσμα. Γιατί ήμασταν τυχεροί που συμμετείχαμε σε μια τέτοια θεατρική σύναξη. Και η αλήθεια είναι ότι τις περισσότερες φορές η ευ-τυχία είναι απόρροια καλής τύχης, την οποία ευχόμαστε να την έχουμε πιο συχνά.