.jpg)
Κώστας Μπαϊρακτάρης – Το 2024 κηρύχθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Χαλκιδέων ως “Έτος Γ. Σκαρίμπα”, ήταν ένα αίτημα του Συλλόγου Φίλων του Γ. Σκαρίμπα. Ο Κώστας Μπαϊρακτάρης, πρόεδρος του συλλόγου “Οι φίλοι του Γιάννη Σκαρίμπα” και η ψυχή του συλλόγου, έπραξε τα μέγιστα ώστε το “Έτος Γ. Σκαρίμπα” να αναδειχθεί και να αναδείξει το έργο του σπουδαίου λογοτέχνη Γιάννη Σκαρίμπα. Ο Κώστας Μπαϊρακτάρης, εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, με συγγραφικό έργο και πολλές δράσεις που αφορούν τον πολιτισμό στην πόλη της Χαλκίδας, μιλάει στο GHETTO.
Πώς το Έτος Σκαρίμπα συνεισέφερε στη διάχυση του έργου του μεγάλου λογοτέχνη;
Πολλές και ποικίλες δράσεις από πολιτιστικούς, κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς φορείς στο πλαίσιο τού – με ενέργειες των Φίλων Γιάννη Σκαρίμπα ανακηρυχθέντος από τον δήμο Χαλκιδέων – Έτους Σκαρίμπα πραγματοποιήθηκαν κατά το 2024 και ορισμένες πρόκειται να ολοκληρωθούν κατά την επόμενη χρονιά.
Αναμφίβολα, αυτές τις δράσεις τις χαρακτήριζε ο πλουραλισμός, η ποιότητα, η ποικιλία και το αγκάλιασμά τους να γίνεται από ένα ευρύ φάσμα συντελεστών, το δε κύριο μέρος του σχεδιασμού και του συντονισμού της όλης προσπάθειας το επωμίστηκε ο Γενικός Γραμματέας του Συλλόγου μας, ο Θανάσης Βασιλείου, με τα υπόλοιπα μέλη του Δ. Σ. να συντρέχουν το ιδιαιτέρως απαιτητικό και κοπιώδες οργανωτικό εγχείρημα με τις δεκάδες εκδηλώσεις σε διάφορους χώρους της πόλης ή και εκτός αυτής, συμβάλλοντας στη «διάχυση του έργου του μεγάλου λογοτέχνη» και με αποδέκτες πολυπληθή κοινωνικά σύνολα.
Θα πρέπει να επισημάνουμε πως του – «εκ Παρνασσίδας ξενομερίτη και χαλκιδεότερου πάντων των Χαλκιδέων, περιπλανώμενου των Δύο Οχθών»* του Ευρίπου – Γιάννη Σκαρίμπα το πολύτροπο έργο πάμπολλοι μαθητές, φοιτητές, άνθρωποι των γραμμάτων και καλλιτέχνες προσέγγισαν. Κατά συνέπεια, είδαμε: δόκιμους ή ερασιτέχνες εικαστικούς (και δια ποικίλων τεχνικών) να φιλοτεχνούν τη μορφή του, εκθέσεις φωτογραφίας να πραγματοποιούνται, λογοτεχνικός διαγωνισμός και πολυσέλιδο αφιέρωμα του περιοδικού Μανδραγόρας να παράγεται, μουσικός διαγωνισμός μελοποίησης και τραγουδοποιίας να είναι σε εξέλιξη, σύνθετα μουσικοθεατρικά ή φιλολογικά αφιερώματα από συλλογικούς φορείς να πραγματοποιούνται, Νηπιαγωγείο και σχολικές κοινότητες της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με τον δικό τους τρόπο να προσεγγίζουν πτυχές του ιδιόπλωρου έργου του ή να ψυχαγωγούνται με παραστάσεις Θεάτρου Σκιών, που και ο εραστής αυτής της λαϊκής τέχνης Γιάννης Σκαρίμπας στην αυλή του σπιτιού του με ζέση και πρωτοτυπία κάποτε ασκούσε, αλλά και τις εξαίσιες καραγκιοζοφιγούρες του κατέλειπε.
Φημισμένες στο Πανελλήνιο αυτές του οι δημιουργίες ευτύχημα είναι που οι πιότερες στον Σύλλογό μας ανήκουν και στο Πολιτιστικό Κέντρο-Αρχείο Γιάννη Σκαρίμπα μαζί με την «πάνα», τον μπερντέ του εκτίθεται και αρκετά πρόσωπα ή οργανωμένες ομάδες είχαν την ευκαιρία – και εφέτος – να επισκεφτούν.
Αναμφίβολα, το – με αφορμή τα σαραντάχρονα «της φυγής έξω από τα όρια του κόσμου» Σκαριμπόγιαννου – Έτος Σκαρίμπα, κομβικό υπήρξε σημείο στα πράγματα του Συλλόγου μας και της διάχυσης του περιώνυμου σκαριμπικού έργου σε ένα ευρύ κοινό, αλλά και για τις συνεργασίες με πολυάριθμα συμπαγή σύνολα, δίνοντας την ευκαιρία σε μερικές χιλιάδες ανθρώπους κάτι από το πολύκροτο, πολυθεματικό, αμίμητο και πολύφωνο σκαριμπικό έργο να πρωτογνωρίσουν ή περαιτέρω να εμβαθύνουν, τα πνευματικά του νάματα εκτενέστερα να γευτούν, τις γητειές του λόγου του και να εμπνευστούν από αυτό ή τον δημιουργό τους, με αποτέλεσμα αρκετοί εξ αυτών πρωτόλειες πινελιές ή και σμαράγδια αξιόλογων δημιουργιών να καταθέσουν.
*Πρόκειται για σκαριμπική έκφραση. Το ίδιο και ό,τι στη συνέχεια απαντάται μέσα σε εισαγωγικά.
Ο Σύλλογος Φίλων Σκαρίμπα πώς στοχεύει να εμπλουτίσει τα καλλιτεχνικά δρώμενα της πόλης και μελλοντικά;
Όπως προείπαμε, κάποιες από τις κατά το 2024 Έτος Σκαρίμπα πρωτοβουλίες και δράσεις (όπως ο Πανελλήνιος Μουσικός Διαγωνισμός, η παραγωγή CD με μελοποιημένα ποιήματα του Σκαρίμπα ή η έκδοση βιβλίων με κείμενα σκαριμπικά, η συμμετοχή του Συλλόγου μας στο – με τίτλο Η πόλη του Σκαρίμπα με τα μάτια των παιδιών – εγχείρημα της δημοτικής μας αρχής για διοργάνωση ποιητικών και αφηγηματικών αγώνων, καθώς και εικαστικών ή άλλων παραγωγών από μαθητές των Σχολείων του δήμου Χαλκιδέων ή άλλες δράσεις που άτομα ή φορείς έχουν την πρόθεση να οργανώσουν) κατά το νέο έτος θα ολοκληρωθούν ή μέσα στους πρώτους του μήνες πρόκειται να ξεκινήσουν.
Ευελπιστούμε να ευοδωθούν νέες μας προσπάθειες: για δημιουργία θεατρικής ομάδας και χορωδίας του Συλλόγου μας (η οποία σε κάθε της εμφάνιση θα παρουσιάζει και δύο τουλάχιστον μελοποιημένα σκαριμποποιήματα), να δημιουργηθεί μία γέφυρα συνεργασίας και κοινών σκαριμποδράσεων με τον Πολιτιστικό Σύλλογο της γενέτειρας του Γιάννη Σκαρίμπα (την Αγία Ευθυμία Παρνασσίδας), να συνοργανωθεί στον αρμόζοντα χρόνο από τους φορείς του Α΄ Πανελληνίου Συνεδρίου για τον Γιάννη Σκαρίμπα και – ανάλογης εμβέλειας, εγκυρότητας και ποιότητας – το Β΄ Πανελλήνιο Συνέδριο, που ευχής έργον είναι η τελετή έναρξης να γίνει στη γενέτειρα του συγγραφέα, οι συνεδρίες της πρώτης ημέρας στους Δελφούς (όπου ανήκει διοικητικά η Αγια-Θυμιά), και η επόμενη ημέρα των εργασιών μαζί με την τελετή λήξης να πραγματοποιηθεί στην ταυτισμένη από την εμπατή της δεκαετίας του ’30 με την ύπαρξη και τη συγγραφική του εμπνοή πόλη της Χαλκίδας.
Πρωτεύουσα θέση στην ύπαρξη και τη δράση του Συλλόγου των Φίλων Γιάννη Σκαρίμπα ο μουσειακός του χώρος έχει με τον εμπλουτισμό του σκαριμποαρχειακού υλικού του, με τις εντός του ξεναγήσεις και τις (όπως από ετών γίνεται) περιηγήσεις στους Δρόμους του Σκαρίμπα πολιτιστικές διαδρομές, συνδυαζόμενες με αναφορές στην πορεία ζωής και το έργο του συγγραφέα στην «πεπρωμένη και εράσμιά του πόλη» Χαλκίδα, με παράλληλες αναφορές στις καταβολές της, την ιστορία της, τα τοπόσημα και τα οδωνύμιά της, με ενεργοποίηση των – δομημένων ανάλογα με τις ηλικιακές ομάδες και τις αντιληπτικές ικανότητες των μαθητών της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης – εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων και τις συνακόλουθες εντός του χώρου και στις κοντινές αυτού ρύμες και στην πλατεία Αγίου Νικολάου παράλληλες δράσεις.
Επιπροσθέτως, η επανεκκίνηση των – με ρίζες στα πρώτα έτη της ύπαρξης του Συλλόγου μας θεσμοθετηθέντων – Σκαριμπείων και το με φιλολογικό και καλλιτεχνικό περιεχόμενο Ετήσιο Φιλολογικό Μνημόσυνο ή Οι βραδιές Σκαρίμπα, όπου με ενεργοποίηση των μελών του Δ. Σ. ή και άλλων σκαριμποφίλων ξεκίνησε προ κορωνοϊού το εντός του Πολιτιστικού Κέντρου-Αρχείου Γιάννα Σκαρίμπα εγχείρημα, ώστε ένα κάθε φορά σύγγραμμα του Χαλκιδοαγιοευθυμιώτη συγγραφέα ή μία πτυχή του πολύκλωνου έργου του να προσεγγίζεται και συνθετικά να παρουσιάζεται.
Ακόμη θα πρόσθετα (και πάντα, βέβαια, μετά από συζήτηση και απόφαση των μελών του Δ. Σ.) ως πιθανές δράσεις: την έκθεση στον σκαριμποχώρο ή σε άλλους κατάλληλους τόπους εικαστικές αποτυπώσεις εμπνευσμένες από το σκαριμπικό λογοτεχνικό οικοδόμημα ή από τον ίδιο τον συγγραφέα παλαιά ή νέα έργα αυτών των καλλιτεχνών, καθώς και άλλων δημιουργιών, οι οποίες κατά τη διάρκεια του Έτους Σκαρίμπα προέκυψαν ή οτιδήποτε αξιόλογο μελλοντικά προκύψει και στο μέτρο του δυνατού αναδεικνύει και προαγάγει τις σκαριμπικές μελέτες και σπουδές.
Ποια η γνώμη σας για τη λογοτεχνία του σήμερα. Υπάρχουν συγγραφείς τη σημερινή εποχή που την υπηρετούν;
Παρότι σήμερα στον χώρο της λογοτεχνικής παραγωγής υπερτερεί η κατεύθυνση προς την ικανοποίηση των αναγνωστών και των απαιτήσεων των εκδοτών για παραγωγή έργων κατά το δυνατόν ευκολοαναγνώσιμων και με την προοπτική της αύξησης των πωλήσεων και των επανεκδόσεων, υπάρχει και μία αξιοπρόσεκτη μερίδα λογοτεχνών που αναζητά το βάθος και την ποιότητα στις γραφές της, παρουσιάζοντας τις δημιουργίες της μετά από επισταμένη επεξεργασία και επίμονο φιλτράρισμα, ώστε να προκύψει ένα έργο άρτιο, που θα προσφέρει αισθητική συγκίνηση, πνευματική καλλιέργεια και ως πνευματικό γέννημα θα επιβιώνει στον χρόνο, θα αναζητείται και θα διαβάζεται.
Ταλαντούχοι και ήδη καταξιωμένοι σύγχρονοι συγγραφείς, οι οποίοι είτε καταγίνονται με την ποιητική είτε με την αφηγηματική γραφή (και μολονότι στην εποχή μας δεν υπάρχουν τα έντονα ερεθίσματα και οι πιέσεις των αλλοτινών καιρών, που πύρωναν το έμφυτο τάλαντο και φλόγιζαν τα δημιουργικά πνεύματα, ωθώντας τα να πλάσουν έργα υψηλής αισθητικής και αξεπέραστα, τα οποία έθρεψαν γενιές και γενιές Ελλήνων και κλασικά λογίζονται), εντούτοις ορισμένοι συγκαιρινοί μας (και Ευβοείς, βεβαίως) αποφεύγοντας την πεπατημένη της εποχής μας, πέτυχαν να αποκτήσουν διακριτό συγγραφικό ύφος, αφήνοντας αξιόλογο λογοτεχνικό ή δοκιμιακό αποτύπωμα και έργο άξιο να εμπνεύσει, να φωτίσει και να αγαπηθεί.
Για λόγους τακτ και για να μη δημιουργηθούν πικρίες και πιθανές αδικίες, θα επιθυμούσα να παρέλθω την ονοματολογία.
Είναι η Χαλκίδα μια όμορφη πόλη; Μια ωραία πόλη για να ζεις και να δημιουργείς;
Το δίχως άλλο, η Χαλκίδα (τουλάχιστον στο παράλιο τμήμα της και από την εκ των λόφων της πανοραμική της βλέψη) δείχνει την ομορφιά που διαθέτει και στις τρυφερές ψυχές (που τη ζουν ή την επισκέπτονται) ταξιανθίες εμπνεύσεων δύναται αφειδώς να προσφέρει.
Η Χαλκίδα, βέβαια, είναι μια πόλη με μακραίωνη ιστορία, πρωτοπόρα στο άπλωμα του Ελληνισμού σε Δύση και Ανατολή, με ζηλευτή στρατηγική θέση σε αλλοτινούς καιρούς και επίδοξους διεκδικητές και κατακτητές της, με ομορφιά τοπίου και με την ιδιαιτερότητα του παλιρροϊκού φαινομένου, καθώς η ελληνική πόλη των δυο γεφυρών. Θα λέγαμε πως λείπει η 3η γέφυρα, η γέφυρα των πολιτών, που θα είναι βυθιζόμενη στο κέντρο της για τη διέλευση των πλοίων και σταθερή στα πλάγια και η οποία θα ανήκει στους πεζούς, συνδέοντας τη βοιωτική με την ευβοϊκή ακτή στο ύψος της προβλήτας του Κρηπιδώματος, μειώνοντας σημαντικά τη μεταξύ τους απόσταση και ενισχύοντας την πεζοπορική σύνδεση των δυο μερών της πόλης.
Είναι μια πόλη με πολυσχιδές και περίτεχνο ανάγλυφο των ακτών της, όπου και το παιχνίδισμα των νερών του πορθμού με την πλήμμη και την αμβώτιδά του το δικό του χοροστάσι αγόγγυστα παρέχει, σμιλεύοντας αμμολοφάκια στη Λιανάμμο, διακοσμώντας τα με την πάλλευκη παστράδα των μυριάδων γλάρων, αιχμαλωτίζοντας των περαστικών το όμμα και τα στοχευμένα των φωτογράφων κλικ.
Είναι μια πόλη με τα εναπομείναντα παλαιά φινετσάτα σπιτάκια και σοκάκια της (στις συνοικίες Κάστρο, Πλάτωμα, Νεάπολη, Κουρέντι) και τα λίγα από τα πολλά άλλοτε αρχοντικά της με την τρισχαρωπή νεοκλασική τους κορμοστασιά και χάρη,
Είναι μια πόλη με το χαρακτηριστικό καστροστέφανο στην κεφαλή του δασοσκεπούς λόφου της βοιωτικής ακτής, όπου και ο τάφος του Σκαρίμπα τοπόσημο είναι και πνευματικό προσκυνητάρι για τους λάτρεις της γραφής του συνεχώς αποβαίνει.
Είναι μια πόλη με την Αγία της Παρασκευή και τους άλλους σημαίνοντες Ιερούς της Ναούς, με τα Μουσεία της, τις εκβολές της πηγής Αρέθουσας, τις παρ’ αυτήν αρχαιολογικές θέσεις, την προϊστορική της Μάνικα και την Αυλίδα των Πανελλήνων και της Ιφιγένειας κόρης, τον σιδηροδρομικό της σταθμό και το λιμάνι της, το Παράλιόν της και τα επ’ αυτού ή στις πέριξ περιοχές στέκια αναψυχής, ψυχαγωγίας και διαμονής ή της πρόσκαιρης καταφυγής πολλών του Ευρίπου επισκεπτών από το Κλεινόν Άστυ πρωτίστως ή και από άλλους της χώρας τόπους, καθώς και εκ του εξωτερικού.
Είναι μια πόλη ταυτισμένη με τον ανυμνητή της Γιάννη Σκαρίμπα, ο οποίος σαν στις παρυφές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου βρέθηκε στον Στρατώνα της, εκστασιάστηκε από τις ομορφιές και χάρες της, ενώ μετά το ’19 που μόνιμα την κατοίκησε, θέμα και (διακριτό ή αχνόθωρο) καμβά των δημιουργιών του την έκαμε και δυο δεκαετίες αργότερα το «Ω, Χαλκίδα, πόλη!» ποιητικά αναφώνησε .
Είναι μια πόλη, πουι άνθρωποι όπως ο Νίκος Σκαλκώτας, ο Δημήτρης Μυταράς, ο Ορέστης Μακρής γενέτειρά τους την είχαν και πολλαπλώς την τίμησαν, ενώ άλλοι (όπως ο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος) σε πολλά τους κείμενα επέλεξαν οι ήρωές τους σε αυτήν τους δικούς τους – «σπασμένους» ή μη – να διαβαίνουν δρόμους, που και άλλοι (Ευβοείς ή μη) από στοιχεία της ύπαρξής της κεντρίστηκαν να την εικονίσουν ζωγραφικά ή να την τραγουδήσουν μελωδικά.
Είναι η πόλη που «τον πάσα ένα» μπορεί να φιλοξενήσει και να εμπνεύσει.
Τι να φέρει το 2025;
Τι να μας φέρει το ’25; Μα παν απ’ όλα υγεία, ειρήνη και εργασία, τροφή, καθαρό νερό και ελευθερία σε όλον τον (ήδη υπερβολικά ταραγμένο) κόσμο μας. Και «από ακοντά», εκλογίκευση στο ζήτημα της αντιμετώπισης των αιτίων της κλιματικής κρίσης, που πρωτίστως οφείλεται στην επιμονή της χρήσης μηχανών κινούμενων με ορυκτούς άνθρακες. εκλύοντας τα αέρια του θερμοκηπίου και συμβάλλοντας στην υπερθέρμανση του κρυστάλλινου πλανήτη μας, τον οποίο εκμεταλλευόμαστε αλόγιστα, πολλαπλώς καταστρέφοντάς τον και σπαταλώντας τους φυσικούς του πόρους, αποβλέποντας στην πρόσκαιρη ευμάρειά μας και στο ποταπό κέρδος.
Συνακόλουθα, θα προσδοκούσα το ’25 να μας φέρει καιρική καλλιδρομία, να υπάρξει περιορισμός στον παραλογισμό του βιασμού και της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος, που οδηγεί σε ασφυξία την οικουμένη και σε ερημοποίηση των γόνιμων εδαφών, με συνέπεια την έλλειψη τροφής για τους ζώντες οργανισμούς και σε αφανισμό των πλασμάτων της.
Ακόμη, θα προσδοκούσα το ’25 να φέρει επί γης ισοτιμία στην πρόσβαση στη μάθηση και την εργασία, αλλά και άνθιση των γραμμάτων. Επίσης, κατά το νέο έτος θα ποθούσα να πρυτανεύσει η πραότητα στις συνειδήσεις των μαθητών και των νέων, αφήνοντας πίσω το ’24 με τα πάμπολλα περιστατικά με καταστάσεις που τους εξωθούσαν σε επιλήψιμες συμπεριφορές και πόνο. Θα ευχόμουνα η καλοσύνη εντός τους, η ενσυναίσθηση και ο σεβασμός προς τον άλλον να κυριαρχήσει και η στόχευση στην κατάκτηση των ολύμπειων πνευματικών, αθλητικών, επαγγελματικών ή άλλων κορυφών (που ο καθείς τους έχει ορίσει) σύντομα να επιτευχθεί, ώστε η ευτυχία στον βίο και την ψυχή τους μόνιμα να ενθρονιστεί και ένας καλύτερος κόσμος να ανατείλει!
Καλή χρονιά με ειρήνη και δημοκρατία στις κοινωνίες και στη ζωή!
Καλή χρονιά και χρόνια πολλά στο περιοδικό σας και σε όλους τους συμπολίτες και συνανθρώπους μας!
*Το GHETTO Mag φωτογράφισε τον Κώστας Μπαϊρακτάρη στο Medouσία Spa στη Χαλκίδα
