.jpg)
«Το σινεμά δεν είναι ανάλυση, είναι η αναταραχή του μυαλού. Το σινεμά προέρχεται από τα πανηγύρια και τα τσίρκα, όχι από την τέχνη και τον ακαδημαϊσμό». Βέρνερ Χέρτζογκ,
Γερμανός σκηνοθέτης.
Η συμβολή του κινηματογράφου στον τουρισμό είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς τη σημερινή εποχή πολλά παραδείγματα καταδεικνύουν την απότομη τουριστική άνοδο locations μετά την επιλογή τους ως τόπου γυρισμάτων μιας επιβλητικής ταινίας. Η Εύβοια έχει την επιφανή απόδειξη με την κινηματογραφική ταινία «Το τρίγωνο της θλίψης», η σατιρική μαύρη κωμωδία του Σουηδού σκηνοθέτη Ρούμπεν Έστλουντ, η οποία κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα και βρέθηκε υποψήφια για τρία Όσκαρ και η οποία γυρίστηκε στο πανέμορφο κομμάτι της Βόρειας Εύβοιας, την τροπική παραλία της Χιλιαδούς που βλέπει στο Αιγαίο.
Στο πλαίσιο της αναζήτησης των διαφόρων τουριστικών προορισμών με επίκεντρο τις κινηματογραφικές προβολές, οι τουρίστες βιώνουν αισθήματα πρωτόγνωρης εμπειρίας, φαντασίας, νοσταλγίας, αλλά παράλληλα και απόδρασης. Είναι γνωστό άλλωστε ότι τα μέσα μαζικής επικοινωνίας χρησιμοποιούνται σε αρκετές περιπτώσεις από τους τουρίστες, με απώτερο στόχο την απόδραση από την πραγματικότητα. Επίσης, ο κινηματογραφικός τουρισμός μπορεί να προσεγγιστεί ως μία εμπειρία με προσωπικό χαρακτήρα, η οποία βασίζεται στη χρήση και παράλληλα στην υποκειμενική αφομοίωση των διαφόρων εικόνων, που επιλέγονται να προβληθούν από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας.
Οι περιοχές της πραγματοποίησης των γυρισμάτων των κινηματογραφικών ταινιών επιλέγονται όχι μόνο με βάση την καταλληλότητά τους, αλλά παράλληλα σύμφωνα και με άλλα κριτήρια. Τέτοια είναι διάφορα φορολογικά και οικονομικά κίνητρα, που συνδυάζονται με την καταλληλότητα των διαφόρων τοποθεσιών, παρέχοντας στην παραγωγή την πιο οικονομική λύση. Ιδιαίτερος είναι, επίσης, ο ρόλος των έργων υποδομής αλλά και του ανθρώπινου δυναμικού, που θα μπορούσαν να πλαισιώσουν με αποτελεσματικό τρόπο τις κινηματογραφικές παραγωγές. Τα τελευταία χρόνια τα κράτη σε διεθνή επίπεδο επενδύουν στη θέσπιση των απαιτούμενων μέτρων, αλλά και στον σχεδιασμό μίας οργανωμένης πολιτικής, με απώτερο στόχο την ικανοποίηση των κερδών, που μπορούν να αποκομίσουν από την υλοποίηση κινηματογραφικών παραγωγών στις περιοχές τους. Με τον τρόπο αυτό τα συγκεκριμένα κράτη προχωρούν στη θέσπιση των απαιτούμενων φορολογικών κινήτρων, αλλά και στο σχεδιασμό της κατάλληλης διαφημιστικής καμπάνιας για την προώθηση των διαφόρων τοποθεσιών και των συγκριτικών τους πλεονεκτημάτων.
Ο κινηματογράφος μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τους θεατές, επιτυγχάνοντας σε πολλά επίπεδα και με ποικίλους τρόπους την κινητοποίησή τους, συμβάλλοντας στην επιρροή, που ασκούν οι ταινίες στην επιθυμία του κοινού να επισκεφτεί τους τουριστικούς προορισμούς, όπου έχουν πραγματοποιηθεί τα γυρίσματα των διαφόρων ταινιών. Επίσης η λογοτεχνία, η τηλεόραση και οι διάφορες κινηματογραφικές ταινίες ασκούν σημαντική επιρροή στη διαμόρφωση των επιλογών και των ταξιδιωτικών προτιμήσεων των ανθρώπων, αναδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό τα διάφορα αξιοθέατα των προορισμών τουρισμού.
Σε σχετική έρευνα διαφαίνεται ότι το 41% επέλεξαν να επισκεφτούν κάποιον προορισμό, εξαιτίας της προβολής του σε κάποια κινηματογραφική ταινία. Επίσης, το 40% από τους συμμετέχοντες μπορεί να επισκεφτεί στο μέλλον έναν τουριστικό προορισμό, επειδή σε αυτόν γυρίστηκε κάποια κινηματογραφική ταινία. Όπως παρουσιάστηκε στο Tourism Competitive Intelligence, 40 εκατομμύρια τουρίστες προχώρησαν στην επιλογή του προορισμού των διακοπών τους, επειδή, κυρίως, τον είχαν συνδέσει με κάποια κινηματογραφική ταινία. Επιπλέον, περίπου έως και 10% των συμμετεχόντων τουριστών στην έρευνα ανέφεραν ως παράγοντα επιλογής του προορισμού των διακοπών τους τις κινηματογραφικές ταινίες.
Η πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η τρέχουσα πολιτική πολιτιστικής διαχείρισης είναι η μεταστροφή της από τη στατική προσέγγιση, την κληροδότηση δηλαδή του πολιτισμού προς τη δυναμική του θεώρηση και συγκριμένα την παραγωγή νέων μορφών. Στο πλαίσιο αυτό εξέχων είναι o ρόλος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που ακολουθεί τις βασικές αρχές λειτουργίας των Διεθνών Φεστιβάλ Κινηματογράφου, αποτελώντας το κορυφαίο φεστιβάλ κινηματογράφου της νοτιοανατολικής Ευρώπης, όντας το βήμα παρουσίασης της ελληνικής παραγωγής και το πρωτεύον και παλαιότερο φεστιβάλ στα Βαλκάνια για τις δημιουργίες νεοεμφανιζόμενων κινηματογραφιστών από όλο τον κόσμο, αφού ως θεσμός δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα, σε σύγκριση με τον εμπορικό χαρακτήρα του.
Ο ρόλος του κινηματογράφου στον ελλαδικό χώρο με την παραγωγή διεθνών ταινιών στην Ελλάδα συνέβαλε αναντίρρητα στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη των διαφόρων προορισμών, όπου πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα αυτών των ταινιών. Το 1957 έχουμε την άφιξη του πρώτου ξένου κινηματογραφικού συνεργείου στο νησί της Ύδρας, με στόχο την υλοποίηση των γυρισμάτων της ταινίας «Boy on a Dolphin» (Το Παιδί και το Δελφίνι) και με βάση αυτήν την ταινία αρχίζει η κινηματογραφική προβολή της χώρας μας σε διεθνές επίπεδο. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 γυρίστηκαν αρκετές ξένες ταινίες στην Ελλάδα, οι οποίες αποτέλεσαν την πηγή προσέλκυσης του τουριστικού ενδιαφέροντος, διευκολύνοντας με τον τρόπο αυτό την ανάπτυξη της χώρας μας, παρόλο που η συγκεκριμένη προβολή δεν είχε πραγματοποιηθεί με την οργανωμένη και συστηματική υποστήριξη από τους αρμόδιους φορείς. Ιδιαίτερη αναφορά, λοιπόν, πρέπει να γίνει στην προβολή της Ελλάδας, η οποία συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια, με χαρακτηριστικές ταινίες το «Summer Lovers» (1982), που διευκολύνει την προβολή της Σαντορίνης και της Μυκόνου, αλλά και το Big Blue (1988), μέσα από το οποίο συστήνεται η Αμοργός. Οι πιο πρόσφατες ταινίες είναι το «Captain Corelli’s Mandolin» (2001), που γυρίστηκε στην Κεφαλονιά και το «Mamma mia!» (2008), που γυρίστηκε σε Σκόπελο, Σκιάθο και Πήλιο. Συνεπάγεται λοιπόν ότι ο τουρισμός άρχισε στην Ελλάδα εξαιτίας του κινηματογράφου στα τέλη της δεκαετίας του ’50, χωρίς να υπάρχει κάποια οργανωμένη πολιτική εκ μέρους της πολιτείας.
Ένα από τα πιο σημαντικά παραδείγματα της σύνδεσης του τουριστικού προϊόντος με την οπτική κουλτούρα είναι η παραγωγή της ταινίας «Hobbit» και της τριλογίας «Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» στη Ν. Ζηλανδία. Όπως επισημαίνεται, στην αρχή 72% των τουριστών στη Νέα Ζηλανδία είχαν δει την τριλογία του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» ενώ παράλληλα 80% των δυνητικών τουριστών που είχαν επισκεφτεί το σχετικό site του Υπουργείο Τουρισμού της Νέας Ζηλανδίας γνώριζαν για τα γυρίσματα του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» στη Νέα Ζηλανδία. Επίσης, ενώ το 2001 είχαν επισκεφτεί 7 εκατομμύρια τουρίστες τη Νέα Ζηλανδία, ο αριθμός αυτός προσέγγισε το 2006 τα 24 εκατομμύρια. Το 6% από τους τουρίστες παρουσιάζουν την τριλογία αυτή ως έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την επίσκεψή τους στη Νέα Ζηλανδία, ενώ το 1% παρουσιάζει αυτή την ταινία ως το μοναδικό λόγο επίσκεψης του στην περιοχή αυτή. Τέλος, 47.000 τουρίστες επιλέγουν να επισκεφτούν από το 2004 και έπειτα κάθε χρόνο τις περιοχές, όπου γυρίστηκε η ταινία. Πρέπει, επίσης, να επισημανθεί ότι οι θετικές επιπτώσεις της συγκεκριμένης κινηματογραφικής παραγωγής για την τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της Ν. Ζηλανδίας αποδίδεται στη σωστά οργανωμένη πολιτική της Νέας Ζηλανδίας. Μετά τον θρίαμβο της τριλογίας του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» στα βραβεία Όσκαρ εγκαινιάστηκε στη Νέα Ζηλανδία μία καμπάνια, η οποία είχε ως σύνθημά της το «Best Supporting Country». Παράλληλα, στο πλαίσιο της μακροπρόθεσμης πολιτικής διατήρησης της τουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή, οργανώνονται θεματικές ξεναγήσεις στις περιοχές των διαφόρων γυρισμάτων και σχεδιάζεται η λειτουργία μουσείου αφιερωμένου στις ταινίες.
Η σημασία της ανάπτυξης του κινηματογραφικού τουρισμού στην Εύβοια συνιστά προτεραιότητα της Περιφερειακής Διοίκησης καθώς αντικείμενο δεν πρέπει να αποτελεί μόνο η προστασία της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά παράλληλα και η δημιουργία εκσυγχρονισμένων μορφών πολιτισμού, αξιοποιώντας τη διαμόρφωση ενός νέου καινοτόμου, εξωστρεφούς και αναπτυξιακού οικοσυστήματος. Ακολούθως η αξιοποίηση της ενσωμάτωσης του συγκεκριμένου οικοσυστήματος σε διάφορες οικονομικές δραστηριότητες θα δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να εκφραστούν και να συμμετάσχουν στη διαδικασία παραγωγής καινοτομιών, πρωτότυπων ιδεών και γνώσης, ενώ παράλληλα έχουν την ευκαιρία να προωθήσουν τον πολιτισμό, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του νησιού μας.
Η Εύβοια έχει απίθανα μέρη, έντονη λαογραφική και πολιτισμική παράδοση, φυσική αρχιτεκτονική τοπίων, μοναδικά και επιβλητικά μνημεία, τα οποία θα αποτελούσαν ένα ιδεώδες κινηματογραφικό σκηνικό. Θα μπορούσαμε να προτείνουμε την εξωτική αισθητική που αποπνέουν τα Λιχαδονήσια, ένας τόπος που παραπέμπει σε σημειωτική λογοτεχνία. Επίσης τα μνημειακά Δρακόσπιτα με την απόκοσμη αρχιτεκτονική τους θα μπορούσαν να αποτελέσουν σκηνικό ενός παραμυθιού. Η Ιερά Μονή του Όσιου Δαυίδ με έντονο το θρησκευτικό και ασκητικό στοιχείο η οποία βρίσκεται στο μέσο μιας πυκνόφυτης έκτασης θα συνιστούσε ένα ιδανικό τόπο γυρισμάτων μιας ταινίας με χαρακτηριστική ιστορική αφήγηση. Τέλος, τα ομορφότερο, ίσως, νησί των Σποράδων, η ακόμα εναλλακτική Σκύρος, θα συνιστούσε το υπέροχο storytelling μιας κινηματογραφικής ταινίας στην οποία ο σκηνικός πίνακας θα ήταν θάλασσα, ήλιος, τοπική οικιστική παράδοση και αφαιρετικές εκκλησιές.
Η Εύβοια μπορεί να βρεθεί στο επίκεντρο της κινηματογραφικής βιομηχανίας όταν υπάρξει μια συντονισμένη προσπάθεια η οποία θα καρποφορήσει οικονομικά και πολιτισμικά οφέλη. Ο Κινηματογράφος και η Εύβοια είναι δυο συγκοινωνούντα δοχεία, που μπορούν να συμβάλλουν κυρίως στην εξωστρέφεια του νησιού και τη διεθνοποίηση του τουριστικού μας προϊόντος, αναδεικνύοντας την πολιτισμική και μνημειακή μαγιά που ήδη υπάρχει.
