Κατερίνα και Χαρά Κατσού, δύο γυναίκες με πάθος για δημιουργία και εξέλιξη

Επιμέλεια: Βασίλης Ντέμης – Γιώργος Θεοφίλης

Φωτογραφίες: Πένη Θεοδοσίου

«Οι γυναίκες είναι ικανές από το μηδέν να κάνουν το παν» μας διαμηνύει ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι περιγράφοντας τη δύναμη της γυναικείας ψυχής που μπορεί με λίγα μέσα να φτάσει το ακατόρθωτο.

Η πόλη μας έχει την τιμή να κατακλύζεται από γυναίκες που έχουν την πρωτοκαθεδρία στον πολιτικό, κοινωνικό, επιχειρηματικό και καλλιτεχνικό χώρο και οι οποίες με παρρησία συμμετέχουν στο στίβο μάχης της εξέλιξης της τοπικής μας κοινότητας. Θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε μέσα από τις συνεντεύξεις μας μερικές από τις γυναίκες της πόλης με πλούσια δράση που διέπρεψαν στον κλάδο τους, ως φόρο τιμής και σεβασμού στη γυναίκα επιχειρηματία, τη γυναίκα επιστήμονα, τη γυναίκα πολιτικό και τη γυναίκα μάνα.

Συναντήσαμε την Κατερίνα και τη Χαρά Κατσού στην ποτοποιία Άβαντες, και από την είσοδο κιόλας, μας μάγεψαν οι ξεχωριστές μυρωδιές του χώρου, ενώ ακολούθησε ένα ευχάριστο απόγευμα και μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση. Η Κατερίνα και η Χαρά, δύο γυναίκες που μοιράζονται το πάθος της δημιουργίας, μας μίλησαν για την ποτοποιία Άβαντες, και τα μοναδικά βραβευμένα προϊόντα τους, σε όλο τον κόσμο. Δύο δυναμικές γυναίκες που αγαπούν τον τόπο τους, την Εύβοια, και δημιουργούν μέσα από τους καρπούς της. Συζητήσαμε για τη θέση της γυναίκας στη σημερινή ελληνική κοινωνία, για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα αλλά και για όλα όσα πρέπει να συμβούν, έτσι ώστε να ενισχυθεί η γυναικεία επιχειρηματικότητα στη χώρα. Την Κατερίνα και τη Χαρά, η πανδημία δεν τις κράτησε αδρανείς, πειραματίστηκαν με συνταγές και μας ανακοίνωσαν πως είναι έτοιμες να τις υλοποιήσουν!

Πόσο δύσκολο είναι σήμερα για μια γυναίκα να είναι επιχειρηματίας;

Χαρά:

Τόσο για τη γυναίκα όσο και για τον άνδρα το επιχειρείν στην Ελλάδα είναι ταυτόχρονα δράση αλλά και αντιμετώπιση δυσκολιών. Προσπαθείς καθημερινά να ανταπεξέλθεις στις ανάγκες της αγοράς , του σκληρού ανταγωνισμού, κόντρα σε αντιξοότητες οικονομικές και γραφειοκρατικές. Αναφερόμενη στο δικό μας επάγγελμα, είναι ένας κλάδος που για να λειτουργήσει χρειάζονται πολλές διασφαλίσεις, πιστοποιήσεις, διαδικασίες χρονοβόρες και πολυδάπανες. Για τη γυναίκα, ίσως κάποιες φορές, να γίνεται ακόμα πιο πολύπλοκο. Να χρειαστεί να εργαστεί περισσότερο, να αποκτήσει περισσότερα εφόδια. Να χρειάζεται συχνά να αποδεικνύει την αξία της ώστε να την εμπιστευθούν και να την αποδεχτούν ισότιμα. Ολα αυτά τα εμπόδια καταρρίπτονται μπροστά στην πρόκληση να ασχοληθείς με το ελεύθερο επάγγελμα ως χώρο έμπνευσης, δημιουργίας, κουλτούρας και φαντασίας.

Πόσο σημαντική είναι για εσάς η συνέχεια μιας οικογενειακής επιχείρησης που κρατά από το 1963;

Κατερίνα:

Αποτελεί παράδοση τα αποστακτήρια να περνούν από γενιά σε γενιά. Τα περίπου 60 χρόνια που λειτουργούμε αποτελούν για εμάς την ιστορία μας. Η ιστορικότητα όμως μιας ποτοποιίας δε σημαίνει και πολλά εάν δεν υπάρχει εξέλιξη. Ο πατέρας μας γνωρίζοντας τις δυσκολίες του κλάδου είχε τις επιφυλάξεις του, αποκλειστικά και μόνο στο κομμάτι της επαγγελματικής αποκατάστασης. Καταλάγιασαν όμως γρήγορα οι ενστάσεις του όταν αντιλήφθηκε πως η θέληση, το όνειρο και η φλόγα μας είναι τέτοια που δεν είναι άστοχο να ακολουθήσουμε αυτό το δρόμο. Περίμενε να ολοκληρώσουμε τις σπουδές μας και κατόπιν μας παρέδωσε «τα κλειδιά» με απόλυτη εμπιστοσύνη. Με τον τρόπο αυτό δεν μπήκαμε στη διαδικασία να αποδείξουμε πως μπορούμε να τα καταφέρουμε, γιατί η αλήθεια μας λειτούργησε όχι ως υπαρξιακή ανάγκη αλλά ως τρόπος ύπαρξης. Η οικογενειακή παράδοση σου δίνει την εμπειρία, περνάει στο DNA σου ως οικεία συμπεριφορά, με στόχο όμως να δοθεί στην παράδοση προοπτική. Και αυτό πραγματοποιείται όταν ως συνεχιστής μεταφέρεις τη δική σου προσωπικότητα και τα δικά σου οράματα.

Η δημιουργία ως εφαλτήριο ζωής. Πώς η δημιουργικότητα εντάσσεται στη δουλειά σας και πόσο τη χαρακτηρίζει;

Xαρά:

Η δημιουργικότητα λειτουργεί ως κινητήριος δύναμη. Εργαζόμαστε με τη λογική του «Δημιουργία όχι απλά παραγωγή». Είτε ελεύθερος επαγγελματίας είσαι, είτε ιδιωτικός ή δημόσιος υπάλληλος το ιδανικό θα ήταν να διακατέχεσαι από στοιχεία δημιουργικότητας. Αρκεί να τα εντοπίσεις και να τα ενεργοποιήσεις. Για την εξέλιξη της παραγωγικής διαδικασίας η δημιουργικότητα συνδυάζεται με την καινοτομία. Την ανάπτυξη της καινοτομίας την κατανοούμε ως την καινούργια ματιά στη παράδοση που απαιτεί να διαθέσεις χρόνο, αποθέματα ψυχικά και σωματικά. Καινοτόμες τεχνικές, βοτανικά στοιχεία που δεν έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί στην ποτοποιϊα, προϊόντα με μοναδικό χαρακτήρα και εξωστρέφεια αποτελούν τα όπλα μας για να πάμε παραπέρα το επάγγελμά μας που κάποιοι το χαρακτηρίζουν παραδοσιακό. Στο δημιούργημα σου βάζεις την «υπογραφή» σου ως στοιχείο αυθεντικότητας. Και εννοώ τη λειτουργία αυτή που με μέτρο το ιδιαίτερο, προσωπικό, ψυχικό και επιστημονικό σου υλικό «πλάθεις, χρωματίζεις,» εμπνέεσαι με συναίσθημα, μνήμες, αισθήσεις, ιδέες που κουβαλάς μέσα σου.

Πώς προέκυψε το ελληνικό gin; Ποιό ήταν το ερέθισμα για την δημιουργία του;

Kατερίνα:

Αναφέρθηκα ήδη στη πίστη μας να μεταδώσουμε τα οράματα μας ως δεύτερη γενιά αποσταγματοποιών. Ένα από τα κυρίαρχα είναι να γίνει η Ελλάδα, και η Εύβοια συγκεκριμένα, ένα μεγάλο όνομα στη διεθνή αποσταγματοποιία. Προσανατολισμένοι σε αυτό το στόχο εμπνεόμαστε από την ελληνική φύση. Από το μάραθο της Β. Εύβοιας για τη δημιουργία του 100% εξ αποστάξεως ούζο μας, από τα βοτανικά στοιχεία, τα εσπεριδοειδή και το μέλι της περιοχής μας για τα λικέρ και από το κρίταμο της Σκύρου για το gin. Η θέληση μας να μεταδώσουμε τα αρώματα του τόπου μας και να μεταφέρουμε την ενέργειά της ελληνικής φύσης στο καταναλωτή αποτελεί το ερέθισμα για κάθε καινοτόμο προϊόν μας. Για να γίνει όμως το ερέθισμα πράξη χρειάζεται σκληρή δουλειά, συγκέντρωση, αφοσίωση στην εργασία σου και συνέργειες. Τα οράματά σου να ταυτίζονται με τα οράματα των συνεργατών σου, συντονισμένα, γόνιμα και με ομαδικότητα τολμάς και πετυχαίνεις. Εάν θες να πας γρήγορα περπάτα μόνος σου. Αλλά αν θες να πας μακριά περπάτα με παρέα.

Ένα premium ποτό το οποίο βράβευσαν οι Βρετανοί ειδήμονες του gin. Πόσο σημαντική ήταν για εσάς αυτή η διάκριση;

Xαρά:

Αρχικά το premium για εμένα σημαίνει να δημιουργείς κάτι διαφορετικά από ό,τι το κάνουν οι άλλοι, δίνοντας στο προϊόν ταυτότητα και την προστιθέμενη αξία της αυθεντίας. Το να εκτίθεσαι στη παγκόσμια αρένα, τη στιγμή που το διεθνές κοινό δεν έχει κάποιο συναισθηματικό λόγο, όπως ίσως το ελληνικό, να σε αποδεχτεί και ταυτόχρονα να λαμβάνεις βραβεύσεις σε διαγωνισμούς και να κατέχεις πρωταρχική θέση στην επιλογή των καταναλωτών είναι μια σημαντική καταξίωση. Όχι με την έννοια της εγωιστικής συγκριτικής υπεροχής. Όχι να συγκριθώ αλλά να εκφραστώ. Όχι για να προκριθώ αλλά να δημιουργήσω. Η περηφάνεια που νιώθουμε είναι περισσότερο για τη χώρα μας και ιδιαιτέρως για το νησί μας, την Εύβοια. Είναι ο τόπος που μας εμπνέει. Η αλληλεπίδραση γήινου και υγρού στοιχείου ισορροπούν σε μία τελειότητα. Το ελληνικό φως, ο αέρας, η θάλασσα δίνουν ιδιαίτερα πλεονεκτήματα στην πρώτη ύλη που θέλει προσοχή και ευαισθησία η διαχείρισή της. Με αυτή τη φιλοσοφία δημιουργούμε τη συνταγή των προϊόντων που ξεχωρίζουν για το έντονο ελληνικό στοιχείο τους.

Αναλάβατε την Avantes Distillery το 2005. Τι ακολουθεί μελλοντικά και τι σημαίνει για εσάς εξέλιξη;

Χαρά:

Kάνουμε σχέδια… Βάζουμε στόχους… Δεν λειτουργούμε τόσο εμμονικά με την ανάγκη της αγοράς όσο με τη διαίσθηση μας και τη λαχτάρα για κάθετι αληθινό και ποιοτικό. Και αυτή η φιλοσοφία δε μας έχει διαψεύσει μέχρι στιγμής. Για εμένα η εξέλιξη είναι μια έννοια επαναστατική και αναγκαία. Αναλάβαμε την οικογενειακή επιχείρηση σε εποχές που ήταν δύσκολες για όλους τους Έλληνες. Αγωνιστήκαμε, υπερβήκαμε εαυτό, έγιναν θυσίες, υπήρξαν ήττες. Κάνοντας όμως απολογισμό, αυτοκριτική και με όπλο τις εμπειρίες προχωράς και εξελίσσεσαι και ως επαγγελματίας και ως άνθρωπος. Και μέσα στην πανδημία, μην μπορώντας να παραμείνουμε αδρανείς, πειραματιστήκαμε με συνταγές αξιοποιώντας το χρόνο και τώρα είμαστε έτοιμοι να τις υλοποιήσουμε.

Μέσω της εμπειρίας σας στον κόσμο της αγοράς, ποιους τρόπους θα προτείνατε ώστε να ενισχυθεί η γυναικεία επιχειρηματικότητα;

Κατερίνα:

Η συμμετοχή των γυναικών στην επιχειρηματική δραστηριότητα αποτελεί βασικό παράγοντα δημιουργίας παραγωγικού πλούτου. Αρχικά η ίδια η γυναίκα θα πρέπει να πιστέψει και να διεκδικήσει τη θέση της στον επιχειρηματικό κόσμο. Όχι να ευνοούμαι επειδή είμαι γυναίκα αλλά να μην αδικούμαι εξαιτίας αυτού. Η έννοια της ισότητας θα πρέπει να διαπερνά και τα δύο φύλα και όχι να την υπερασπίζεσαι μόνο όταν ταυτίζεσαι με τον αδικημένο. Η εκπαίδευση αποτελεί καταλυτικό παράγοντα για την ανάπτυξη και τη χειραφέτηση των κοριτσιών. Σημαντική και απαραίτητη είναι επίσης η παρουσία του κοινωνικού κράτους, αυτό που ονομάζουμε Κράτος Πρόνοιας, ώστε να στηρίξει και να διευκολύνει την εργαζόμενη γυναίκα. Προγράμματα εκπαίδευσης, χρηματοδοτικά εργαλεία, δομές φύλαξης παιδιών είναι κάποιες από τις πολιτικές στήριξης που όλες οι ανεπτυγμένες χώρες οφείλουν να παρέχουν.

Η θέση της Ελληνίδας στη σημερινή κοινωνία. Με ποιο τρόπο επηρεάζει την επιστήμη, την τέχνη, την επιχειρηματικότητα;

Κατερίνα:

Οι Ελληνίδες είμαστε ανάμεσα στις πιο μορφωμένες γυναίκες τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως. Θέλω να πιστεύω πως στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία υπάρχει σταδιακή άρση των προκαταλήψεων που αναφέρουν ότι η επιτυχία στην καριέρα είναι πιο σημαντική για τον άνδρα, ότι οι άνδρες βγάζουν τα χρήματα και οι γυναίκες φροντίζουν σπίτι και παιδιά, ότι οι γυναίκες έχουν δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων και πως τις υψηλές θέσεις κατέχουν μόνο άνδρες . Οι γυναίκες οι ίδιες ξεθεμελίωσαν με τα έργα τους το οικοδόμημα που στέγαζε αυτές τις βαθιές ριζωμένες πεποιθήσεις και αυθαίρετες γενικεύσεις. Mε την ελευθερία της επιλογής δραστηριοποιούνται σε όποιον τομέα νιώθουν πως μπορεί να είναι χρήσιμες. Μητέρα, επιστήμονας, καλλιτέχνης, επιχειρηματίας ότι την εκφράζει και την κάνει χαρούμενη. Μία γυναίκα, ένας άνθρωπος γενικότερα που πιστεύει σε αυτό που κάνει διαπρέπει. Η γυναικεία φύση διακρίνεται για το όραμα, την καλαισθησία, τον συνδυασμό διαίσθησης και λογικής, την αλληλεγγύη. Μια γυναίκα δεν καταθέτει την εντολή που της έχει δοθεί. Επιχειρεί εκείνα που προκάτοχοι δεν καταπιάστηκαν ή τα άφησαν ατελείωτα. Σε σχέση με τους άνδρες έχουμε όμως μία δυσκολία στην αντιμετώπιση της αποτυχίας και στην ανάληψη ρίσκου. Μία γυναίκα θα επηρεάσει θετικά και θα εμπνεύσει στην εργασία της όταν βγει από την λογική του ανταγωνισμού και της επίδειξης. Όταν πάψει να θεωρεί τον εαυτό της ως άλογο κούρσας που προορισμός είναι να αποδείξει την υπεροχή του φύλου της αλλά μία προσωπικότητα που στόχος της είναι να αναδείξει τις δεξιότητες της και να αναγνωριστεί ως αυθεντική.

Ποια θα ήταν η συμβουλή σας σε μια γυναίκα που θέλει να ξεκινήσει τη δική της επιχείρηση;

Kατερίνα:

Συμβουλή; Προτροπή θα έλεγα! Να εμπιστεύεται τη διαίσθησή της, να εργάζεται με όρεξη και αφοσίωση, να φυλάει τις αναμνήσεις της και να μαθαίνει από τις εμπειρίες της . Η αληθινή δύναμη βρίσκεται στο χρόνο που αποφασίζουμε να αφιερώσουμε και στις δοκιμασίες που θα περάσουν και θα μας βοηθήσουν να προχωρήσουμε μπροστά. Και η μεγαλύτερη ανταμοιβή είναι η χαρά της δημιουργίας και του ανοίγματος των νοητικών οριζόντων. Φτερά λοιπόν στο πνεύμα και φλόγα στην καρδιά.

Έχετε δεχτεί κάποια κοινωνική διάκριση ως γυναίκες επιχειρηματίες;

Χαρά:

Ως γυναίκα γενικότερα και ειδικότερα ως γυναίκα επιχειρηματίας δεν έχω αισθανθεί πως κοινωνικά κάποιος με έφερε σε δύσκολη θέση. Για εμένα στο άκουσμα της λέξης διάκριση μόνο σε κάτι θετικό με παραπέμπει. Στα χρόνια της νιότης μας δεν εντοπίζουμε τη σημασία της έννοιας και ίσως παρερμηνεύεται. Υπερισχύει η παρόρμηση και ο ενθουσιασμός και έτσι είναι το φυσιολογικό. Τη σοφία και την αρετή της διάκρισης στη μεταδίδουν εμπνευσμένοι άνθρωποι. Είχα την τύχη να έχω ένα δάσκαλο που μου έμαθε τη σημασία της και είμαι ευγνώμων. Η διάκριση είναι η γνώση και η επιλογή του αληθινού. Είναι ευγένεια, είναι το ευ αγωνίζεσθαι. Συντελεί στο να αντιμετωπίζεις καλοπροαίρετα πράξεις και καταστάσεις στην καθημερινότητά σου. Η ανθρώπινη φύση και οι συνθήκες, σου υπενθυμίζουν πως θα πρέπει να προσπαθείς για να έχεις τη διάκριση ως βίωμα.