Κατάλυση (ablation) κολπικής μαρμαρυγής: H επεμβατική προσέγγιση της πιο συχνής αρρυθμίας

Ο Κωνσταντίνος Ταμπάκης MD, MSc, Καρδιολόγος – Αρρυθμιολόγος, αρθρογραφεί και αναλύει στο ghettomagazine.gr

Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί διαταραχή του καρδιακού ρυθμού, η οποία χαρακτηρίζεται από χαοτική συστολή των κόλπων της καρδιάς με αποτέλεσμα την άρρυθμη συστολή και των κοιλιών (Εικόνα1). Αποτελεί την πιο συχνή αρρυθμία που οδηγεί σε νοσηλεία και εμφανίζεται σε περίπου 2-4% των ενηλίκων. Είναι πιο συχνή σε ασθενείς που έχουν στο ιστορικό τους και άλλους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η νεφρική ανεπάρκεια, καθώς και σε ασθενείς με γνωστή καρδιακή νόσο, όπως η στεφανιαία νόσος, οι βαλβιδοπάθειες και οι μυοκαρδιοπάθειες.

Ο επιπολασμός της κολπικής μαρμαρυγής αυξάνεται διαρκώς, αυξάνοντας και την ανάγκη αποτελεσματικής αντιμετώπισής της. Ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου, ο οποίος είναι πενταπλάσιος, μετριάζεται σημαντικά με τη φαρμακευτική χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής, που αποτελεί και το ένα σκέλος της θεραπευτικής προσέγγισης. Το άλλο σκέλος περιλαμβάνει τη μείωση των επεισοδίων (στην περίπτωση της παροξυσμικής και της εμμένουσας μορφής της αρρυθμίας), καθώς η αρρυθμία αυτή τριπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας. Αυτό επιχειρείται συνήθως αρχικά με τη χορήγηση αντιαρρυθμικών φαρμάκων, όπως η φλεκαϊνίδη, η προπαφαινόνη, η σοταλόλη και η αμιωδαρόνη. Η αποτελεσματικότητα της αντιαρρυθμικής αγωγής κυμαίνεται από 30-50% για τα περισσότερα φάρμακα και φτάνει έως 60-70% για την αμιωδαρόνη. Από την άλλη πλευρά, τα αντιαρρυθμικά φάρμακα συχνά παρουσιάζουν ανεπιθύμητες δράσεις με τη χορήγησή τους. Σημειώνεται μάλιστα ότι η αμιωδαρόνη, το πιο αποτελεσματικό φάρμακο της κατηγορίας αυτής, παρουσιάζει και τον υψηλότερο κίνδυνο, γεγονός που οδηγεί στη διακοπή του έως και στους μισούς ασθενείς που το λαμβάνουν μακροπρόθεσμα.

Η κατάλυση με καθετήρα (ablation) αποτελεί την επεμβατική μέθοδο αντιμετώπισης της κολπικής μαρμαρυγής, η οποία έχει αναδειχθεί πιο αποτελεσματική από τα αντιαρρυθμικά φάρμακα. Χρησιμοποιείται συνήθως όταν τα τελευταία αποτυγχάνουν, ενώ πρόσφατα δεδομένα δείχνουν πολύ καλή έκβαση και όταν η κατάλυση χρησιμοποιείται ως πρώτη επιλογή.

Κεντρικό ρόλο στην παθογένεση της κολπικής μαρμαρυγής, όπως είναι γνωστό εδώ και περισσότερο από δύο δεκαετίες, παίζουν οι πνευμονικές φλέβες, δηλαδή οι φλέβες που παροχετεύουν το αίμα προς τον αριστερό κόλπο. Αποτελούν τη βασική αρρυθμιογόνο εστία, ιδίως στην περίπτωση της παροξυσμικής μορφής της αρρυθμίας, και αποτελούν και το βασικό στόχο της επέμβασης κατάλυσης. Σκοπός της κατάλυσης είναι η ηλεκτρική απομόνωση των πνευμονικών φλεβών από τον υπόλοιπο αριστερό κόλπο, ώστε οι αρρυθμιογόνες εστίες τους να μην μπορούν να πυροδοτήσουν την έναρξη της κολπικής μαρμαρυγής. Δύο είναι οι βασικές τεχνικές που έχουν επικρατήσει, συγκεκριμένα η κατάλυση με μπαλόνι κρυοπηξίας και η κατάλυση με καθετήρα χορήγησης υψίσυχνου ρεύματος (Εικόνα 2). Και οι δύο τεχνικές έχουν αναδειχθεί εξίσου αποτελεσματικές, ενώ πιο πρόσφατα στις χρησιμοποιούμενες πηγές ενέργειας έχουν εισαχθεί το laser και το συνεχές ρεύμα.

Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου εξαρτάται σημαντικά από τον τύπο της κολπικής μαρμαρυγής. Κυμαίνεται σε ποσοστό 70-80% για την παροξυσμική μορφή και 50-60% για την εμμένουσα μορφή της αρρυθμίας. Η μεγάλη ηλικία επίσης αποτελεί έναν αρνητικό προγνωστικό δείκτη, δεδομένο που καθιστά πιο σημαντική την πρώιμη αντιμετώπιση.

Περίπου 20-30% των ασθενών έχουν ανάγκη από επαναληπτική επέμβαση απομόνωσης των πνευμονικών φλεβών λόγω υποτροπής της κολπικής μαρμαρυγής που δεν ελέγχεται φαρμακευτικά. Η επαναληπτική επέμβαση στοχεύει στην ανεύρεση επανασυνδέσεων από την αρχική κατάλυση και είναι συνήθως αρκετά αποτελεσματική, σε ποσοστό 90% για την περίπτωση της παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής.

Ο κίνδυνος επεμβατικής επιπλοκής είναι 1-2% και περιλαμβάνει επιπλοκές όπως ο καρδιακός επιπωματισμός (δηλαδή η συλλογή αίματος γύρω από την καρδιά) και το αιμάτωμα στην περιοχή της παρακέντησης ων μηριαίων φλεβών. Σημαντικό ρόλο στη συχνότητα των επιπλοκών κατέχει η εμπειρία του κέντρου όπου πραγματοποιείται η επέμβαση.

Συνοψίζοντας, η επέμβαση κατάλυσης (ablation) αποτελεί μία μέθοδο αρκετά ασφαλή και αποτελεσματική, ιδίως για συγκεκριμένες ομάδες ασθενών, περισσότερο αποτελεσματική από τη φαρμακευτική αγωγή.

Σύντομο Βιογραφικό

Ο Ταμπάκης Κωνσταντίνος MD, MSc είναι Καρδιολόγος – Αρρυθμιολόγος, Επιμελητής της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής και του Τμήματος Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδοτών του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center. Είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών “Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση” της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Βραβεύτηκε με Υποτροφία από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία, εξειδικεύτηκε στην Ηλεκτροφυσιολογία και στην Εμφύτευση Καρδιακών Συσκευών (Βηματοδοτών και Απινιδιστών) στην Clinique Pasteur, στην Τουλούζ της Γαλλίας, και είναι διαπιστευμένος από την Ευρωπαϊκή Αρρυθμιολογική Εταιρεία στις επεμβάσεις αντιμετώπισης αρρυθμιών. Τέλος, στο βιογραφικό του περιλαμβάνεται ερευνητικό και συγγραφικό έργο με δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συμμετοχή και ομιλίες σε πλήθος σεμιναρίων και συνεδρίων.