.jpg)
| Αφιέρωμα Υγεία 2025 |
Η ψυχίατρος παιδιών και εφήβων Καρατζά Ιουλία, γράφει για την ψυχική υγεία των νέων και τους παράγοντες που την επηρεάζουν, όπως και τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης παρέμβασης.
Στη σύγχρονη κοινωνία, όπου οι ρυθμοί της ζωής είναι ταχύτατοι και οι απαιτήσεις συνεχώς αυξάνονται, τα παιδιά και οι έφηβοι καλούνται να ανταπεξέλθουν σε πολλαπλές προκλήσεις. Η ψυχική τους υγεία, ωστόσο, συχνά περνά σε δεύτερη μοίρα. Αν και έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην κατανόηση και αποδοχή των ψυχικών δυσκολιών, υπάρχει ακόμα δρόμος να διανύσουμε όσον αφορά την πρόληψη, τη στήριξη και τη θεραπεία.
Γιατί να μας απασχολεί η ψυχική υγεία των νέων;
Η παιδική και εφηβική ηλικία είναι κρίσιμες περίοδοι για την ανάπτυξη της προσωπικότητας, της αυτοεκτίμησης και της συναισθηματικής ανθεκτικότητας. Όσα βιώνει ένα παιδί ή ένας έφηβος σήμερα, θα το συνοδεύσουν σε όλη την ενήλικη ζωή του. Όταν αγνοούνται τα σημάδια δυσκολίας, αυξάνεται ο κίνδυνος να αναπτυχθούν σοβαρότερες ψυχικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, ακόμη και αυτοκτονικός ιδεασμός.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ):
Το 13% των εφήβων παγκοσμίως αντιμετωπίζει διαταραχές ψυχικής υγείας.
Οι αυτοκτονίες αποτελούν τη δεύτερη κύρια αιτία θανάτου στις ηλικίες 15-19 ετών.
Το 50% των ψυχικών διαταραχών ξεκινά πριν την ηλικία των 14 ετών, αλλά οι περισσότερες παραμένουν αδιάγνωστες και χωρίς θεραπεία.
Στην Ελλάδα, τα δεδομένα του ΕΠΙΨΥ αποκαλύπτουν ανησυχητικές τάσεις:
Το 16% των εφήβων αναφέρει υψηλά επίπεδα άγχους.
Το 12% εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης.
Ποσοστά εκφοβισμού και cyberbullying αγγίζουν το 14%, κυρίως σε σχολικά περιβάλλοντα και μέσω των social media.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία
- Οι πιέσεις της σύγχρονης κοινωνίας
Η αριστεία στο σχολείο, η συμμετοχή σε δραστηριότητες, οι προσδοκίες της οικογένειας δημιουργούν ένα ασφυκτικό πλαίσιο για πολλά παιδιά και εφήβους. Συχνά αισθάνονται ότι δεν είναι ποτέ αρκετά καλά, κάτι που φθείρει την αυτοεκτίμησή τους.
- Η επιρροή των social media
Η καθημερινή έκθεση σε εικόνες και πρότυπα αψεγάδιαστης ζωής και εμφάνισης ενισχύει το άγχος και το αίσθημα μειονεξίας. Επιπλέον, το cyberbullying μπορεί να έχει βαθιά ψυχολογική επίδραση.
- Οικογενειακό περιβάλλον
Η έλλειψη επικοινωνίας, οι οικονομικές δυσκολίες, ακόμη και τα υψηλά επίπεδα στρες των γονέων μεταφέρονται στα παιδιά, επηρεάζοντας αρνητικά τη συναισθηματική τους σταθερότητα.
- Η πανδημία και οι συνέπειές της
Η απομόνωση, το κλείσιμο των σχολείων και η γενικότερη αβεβαιότητα που έφερε η πανδημία COVID-19 έχουν αφήσει σημαντικό ψυχικό αποτύπωμα στα παιδιά και τους εφήβους, αυξάνοντας τα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.
Ποια είναι τα σημάδια που δεν πρέπει να αγνοούμε;
Οι ψυχικές δυσκολίες δεν εκδηλώνονται πάντα με εμφανείς τρόπους. Συχνά κρύβονται πίσω από συμπεριφορές που θεωρούνται «καπρίτσια» ή «φυσιολογικές» για την ηλικία. Σημάδια που αξίζει να μας προβληματίσουν:
- Ξαφνικές αλλαγές στη διάθεση ή τη συμπεριφορά
- Απομάκρυνση από φίλους και οικογένεια
- Δυσκολία στον ύπνο ή υπερβολικός ύπνος
- Απότομη πτώση στη σχολική επίδοση
- Εμφάνιση σωματικών συμπτωμάτων χωρίς προφανή αιτία (πονοκέφαλοι, στομαχόπονοι)
- Έκφραση αρνητικών σκέψεων, απαισιοδοξία για το μέλλον
- Αυτοτραυματισμοί ή εκφράσεις επιθυμίας για να μην ζει άλλο.
Η σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης παρέμβασης
Η πρόληψη ξεκινά από το σπίτι. Οι γονείς οφείλουν να δημιουργούν ένα ασφαλές περιβάλλον, να καλλιεργούν σχέσεις εμπιστοσύνης και να δίνουν το καλό παράδειγμα στη διαχείριση του στρες και των συναισθημάτων.
Στο σχολείο, η ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών είναι καθοριστική. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές, εφόσον έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση, μπορούν να εντοπίσουν εγκαίρως σημάδια δυσκολιών και να λειτουργήσουν υποστηρικτικά.
Η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας από επαγγελματίες ψυχικής υγείας – ψυχολόγους και παιδοψυχιάτρους – μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός παιδιού. Οι ειδικοί προσφέρουν διαγνωστικά εργαλεία και εξατομικευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις που βοηθούν το παιδί ή τον έφηβο να αποκτήσει ψυχική ανθεκτικότητα και δεξιότητες ζωής.
Συμπερασματικά
Η ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων δεν είναι προσωπικό ζήτημα μόνο της οικογένειας. Είναι υπόθεση όλων μας. Το παιδί που σήμερα δυσκολεύεται να εκφράσει τον εαυτό του ή να διαχειριστεί το άγχος του, αύριο θα είναι ο ενήλικας που θα χτίσει την κοινωνία μας.
Η έγκαιρη αναγνώριση των προβλημάτων και η αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς ψυχικής υγείας είναι πράξεις ευθύνης και φροντίδας. Δεν υπάρχει ντροπή, ούτε αδυναμία στο να ζητήσεις βοήθεια. Αντίθετα, υπάρχει δύναμη και αγάπη.
Ας επενδύσουμε στη στήριξη των νέων, γιατί μέσα από τη δική τους ψυχική ισορροπία, χτίζεται ένα υγιέστερο και φωτεινότερο μέλλον για όλους μας.
Βιογραφικό Ιατρού
Η Ιουλία Καρατζά σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Κραϊόβα Ρουμανίας και ολοκλήρωσε την ειδικότητά της στην Παιδοψυχιατρική στο Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής της, απέκτησε εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία στην αξιολόγηση και αντιμετώπιση του πλήρους φάσματος παιδοψυχιατρικών διαταραχών.
Διαθέτει πολυετή εμπειρία σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές ψυχικής υγείας, καθώς και σε νοσοκομειακά και ψυχιατρικά πλαίσια. Έχει ασχοληθεί εκτενώς με την ψυχιατρική εκτίμηση, διάγνωση και θεραπευτική παρέμβαση σε παιδιά και εφήβους με ψυχικές, συναισθηματικές και αναπτυξιακές δυσκολίες. Η κλινική της εμπειρία περιλαμβάνει συνεργασία με εξειδικευμένες δομές και κέντρα αποκατάστασης.
Από το 2022, διατηρεί ιδιωτικά ιατρεία στη Νέα Ιωνία, στην Χαλκίδα και στο Αλιβέρι Ευβοίας, όπου παρέχει υπηρεσίες ψυχιατρικής εκτίμησης, διάγνωσης και θεραπείας σε παιδιά και εφήβους. Αντιμετωπίζει ένα ευρύ φάσμα παιδοψυχιατρικών διαταραχών, όπως συναισθηματικές δυσκολίες, διαταραχές συμπεριφοράς, ΔΕΠ-Υ και διαταραχές αυτιστικού φάσματος, ενώ προσφέρει και συμβουλευτική υποστήριξη σε γονείς. Βασικός της στόχος είναι η εξατομικευμένη φροντίδα με επιστημονική τεκμηρίωση, ενσυναίσθηση και δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με το παιδί και την οικογένεια.
Ιουλία Καρατζά
Ψυχίατρος Παιδιών και Εφήβων
– Ψαρών 4, Χαλκίδα
– Ταμυναίων 2, Αλιβέρι, Εύβοια
– Παλαιών Πατρών Γερμανού 4, Νέα Ιωνία
Τηλ. 210 2773388 – 6944220725
