.jpg)
Η Κατερίνα Στεφανίδη είναι η γυναίκα που έκανε το άλμα επί κοντώ ..ελληνική υπόθεση! Μια αθλήτρια που δεν πηδάει απλώς στα σύννεφα, αλλά έχει πάει τον ελληνικό στίβο σε άλλο επίπεδο.
Γεννημένη το 1990, η Κατερίνα έδειξε από μικρή ότι προορίζεται για μεγάλα πράγματα, καθώς στην ηλικία των 10 ετών ξεκίνησε να προπονείται μαζί με δεκαπεντάχρονα παιδιά και πολύ συχνά μάλιστα να ξεπερνά σε επιδόσεις. Με χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο το 2016, πρωτιές σε Παγκόσμια και Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα και ένα ρεκόρ Ελλάδας που δύσκολα θα καταρριφθεί (4,91μ.), έχει γράψει το όνομά της με χρυσά γράμματα στην ιστορία του αθλητισμού. Και σαν να μην ήταν ήδη αρκετά όλα αυτά, έχει βραβευτεί και ως η κορυφαία αθλήτρια στίβου στην Ευρώπη το 2017.
Εκτός όμως από τις αθλητικές της κατακτήσεις, η Κατερίνα ξεχωρίζει και για το δυναμισμό με τον οποίο τοποθετείται σε ζητήματα που αφορούν την ισότητα και την αξιοκρατία όχι μόνο στον αθλητισμό, αλλά και τη δημόσια ζωή. Γνωστή για την καυστικότητα και την ευθύτητα του λόγου της, δεν έχει διστάσει ποτέ να εκφράσει αυτό που πιστεύει είτε μιλώντας μπροστά στις κάμερες, είτε μοιραζόμενη τις σκέψεις της μέσα από το λογαριασμό της στο instagram τον οποίο διαχειρίζεται η ίδια. Μία από εκείνες τις φορές που τα λόγια της «ενόχλησαν» και άνοιξαν ένα μεγάλο διάλογο, ήταν και εκείνη λίγο πριν τη φετινή της συμμετοχή στους Ολυμπιακούς αγώνες, όταν αναρτώντας μια φωτογραφία όπου εμφανίζεται ως Ολυμπιονίκης, θέτει μεταξύ άλλων το ηχηρό ερώτημα «Τι πρέπει να πετύχω σαν αθλήτρια για να μην έχω τον κάθε άσχετο να μου λέει τι και πόσο να τρώω; Να δείχνει μηδέν σεβασμό σε εμένα και στον προπονητή μου;». Η ανάρτηση αυτή έγινε με αφορμή ένα προσβλητικό σχόλιο που έγινε στην ίδια κατά τη διάρκεια του βραδινού της γεύματος μετά από αγώνα, το οποίο η αθλήτρια χρησιμοποίησε για να μιλήσει για το ζήτημα της εύκολης (και συχνά αναίτιας) κριτικής που δέχεται μια γυναίκα στον αθλητισμό, εξαιτίας του φύλου της.
Το GHETTO λοιπόν συνομίλησε με την αγαπημένη στο ελληνικό κοινό αθλήτρια, σε μια προσπάθεια να διαμορφώσει μια καθαρότερη εικόνα του τι τελικά συμβαίνει με τις έμφυλες διακρίσεις στο χώρο του αθλητισμού εν έτη 2025. Η συνάντησή μας έγινε διαδικτυακά, καθώς η συνεντευξιαζόμενη μας βρίσκεται αυτό το διάστημα στη βάση της, την Αμερική. Αυτό όμως δεν επηρέασε στο παραμικρό την αμεσότητα στην επικοινωνία μας, και έτσι η Κατερίνα με το χαμόγελο και την ειλικρίνεια που τη διακρίνει, μοιράστηκε μαζί μας όσα έχει παρατηρήσει γύρω της μέσα στα χρόνια της εμπειρίας της στο χώρο του επί κοντώ, σχολιάζοντάς τα και διερωτώμενη και η ίδια πάνω σε αυτά.
Η συζήτηση μαζί της και η ορμητικότητα του χαρακτήρα της μας παρέσυραν, και λίγο πιο κάτω θα καταλάβετε και εσείς το γιατί…
Με αφορμή λοιπόν εκείνο το καλοκαιρινό post που μίλησες για ένα προσβλητικό σχόλιο που δέχτηκες, θα ήθελα να σε ρωτήσω πόσο συχνά έχεις βιώσει ή έχεις γίνει μάρτυρας έμφυλων διακρίσεων στο χώρο του στίβου;
Δεν αισθάνθηκα ποτέ μέχρι τώρα κάποια μεγάλη διάκριση που να την αποδίδω στο ότι είμαι γυναίκα. Παρόλα αυτά στα 35 μου πια χρόνια, παρατηρώ ότι το κομμάτι των κιλών, για το οποίο έκανα και το σχετικό post το καλοκαίρι, σίγουρα επηρεάζει τα κορίτσια λίγο περισσότερο από τα αγόρια. Όχι ότι δεν υπήρχαν άντρες (γνωστοί μάλιστα) μέσα στα χρόνια που είχαν πρόβλημα με τα κιλά τους και έφτασαν σε εξίσου βουλιμικό επίπεδο όπως εγώ κάποτε, απλά θεωρώ ότι ποσοστιαία αφορά κυρίως τις γυναίκες λόγω ορμονικών θεμάτων που παρουσιάζονται στην εφηβεία. Συνεπώς τα κορίτσια έχουν συχνότερα να διαχειριστούν το κομμάτι της κριτικής για την εμφάνισή τους σε σχέση με τα αγόρια. Κάτι το οποίο μου έχει κεντρίσει την προσοχή, είναι ότι οι δηλώσεις των γυναικών και των αντρών αντιμετωπίζονται πολύ διαφορετικά τόσο από τους δημοσιογράφος όσο και από το κοινό. Παρατήρησα δηλαδή φέτος, ότι φράσεις σαν αυτές του Μίλτου (Τεντόγλου) ή του Manolo, του τύπου, «Πάω για το χρυσό», εάν της είχα πει εγώ θα θεωρούνταν μεγάλη αλαζονεία, ενώ τον Μίλτο και τον Manolo τους θαύμασαν για την αυτοπεποίθηση του πρωταθλητή που είχαν. Τα παιδιά αυτά σε κάθε περίπτωση έλεγαν την αλήθεια τους, και αυτό που αισθάνονταν, και τα λόγια τους δεν είχαν σε καμία περίπτωση κάτι το κατακριτέο. Αυτό που εγώ όμως λέω, είναι ότι εάν το εξέφραζε αυτό μία γυναίκα, ή ακόμη και εγώ η ίδια στη διάρκεια των 4 (5 για μένα λόγω covid) χρονών που ήμουν Ολυμπιονίκης, θα με σχολίαζαν με φράσεις του τύπου «Έχει καβαλήσει το καλάμι» και «Τι έπαρση είναι αυτή», ενώ για έναν άντρα θα έλεγαν απλά «Τι τυπάρα!». Αυτό το γνωρίζω πολύ καλά, γιατί στο παρελθόν έχοντας κάνει δηλώσεις πιο συγκρατημένες από αυτές, έχω ακούσει αντίστοιχα σχόλια. Και αυτά τα παρατηρώ τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των social media, όπου μπορούμε να βλέπουμε απευθείας της αλληλεπιδράσεις του κόσμου μαζικά σε αυτά που λέμε, ενώ κάποια χρόνια πριν θα τα διάβαζε κάποιος σε μία συνέντευξη και απλά θα τα σχολίαζε με κάποιο φίλο του και θα τελείωνε εκεί συζήτηση σχετικά με το τι πιστεύει για εμάς.
Έχεις εντοπίσει στερεοτυπικές προπονητικές συμπεριφορές που μπορεί να αποθαρρύνουν ένα κορίτσι που είναι στα πρώτα του βήματα;
Θα μιλήσω για το επί κοντώ γιατί αυτό γνωρίζω καλύτερα. Υπάρχει γενικά μία νοοτροπία ότι τα κορίτσια φοβούνται περισσότερο τα μεγάλα άλματα και τα μεγαλύτερα κοντάρια. Η αλήθεια είναι πως τα αγόρια λόγω υψηλότερων επιπέδων τεστοστερόνης και αδρεναλίνης έχουν μια μεγαλύτερη ευκολία στο να τολμήσουν σε μεγαλύτερα άλματα και μεγαλύτερες προκλήσεις γενικά, δεδομένου ότι έχουν στον οργανισμό του σε ένα φυσικό χημικό που τους «πουσάρει» περισσότερο. Παρόλα αυτά, αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και κορίτσια που ανταποκρίνονται το ίδιο. Απλά είναι σύνηθες να διαιωνίζεται μια λογική του τύπου «Εντάξει, κοριτσάκι είναι, είναι και πολύ μεγάλα τα κοντάρια για αυτήν». Το θέμα είναι ότι με το να αναπαράγεται αυτό, πέφτει η αυτοπεποίθηση ενός κοριτσιού που ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει κάτι το οποίο εκ των πραγμάτων δημιουργεί ένα αίσθημα φόβου στην αρχή, που απολύτως λογικό αφού πηδάς ξαφνικά τόσα μέτρα στον αέρα. Αυτό λοιπόν εσωτερικεύεται, και τελικά πολλές φορές ο φόβος της δεδομένης αποτυχίας γίνεται μεγαλύτερος από το ύψος του κονταριού.
Έχω την αίσθηση πως σε κάποιους αθλητικούς συλλόγους στην Ελλάδα, οι γυναίκες πλέον, εξακολουθούν να πληρώνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους. Αυτό είναι ένα βήμα που έφτασε το 2025 για να γίνει στην Ελλάδα, αλλά έγινε!
Εσύ έχεις νιώσει ποτέ την πίεση να συμμορφωθείς με συγκεκριμένα πρότυπα εμφάνισης ή συμπεριφοράς λόγω του φύλου σου;
Εγώ προσωπικά δεν έχω αισθανθεί σίγουρα την πίεση να προσαρμόσω την εμφάνισή μου, ακόμα κι αν αυτό είχε να κάνει κάποτε με τα κιλά, γιατί εγώ σαν χαρακτήρας δεν εγκλωβίζομαι σε αυτά. Ωστόσο, στο κομμάτι της συμπεριφοράς έχει ενδιαφέρον κάτι που είχε συμβεί όταν ήμουν ακόμη στην εφηβεία. Όπως όλα (φαντάζομαι) τα κορίτσια, πέρασα μία φάση που έβαζα μεϊκάπ πριν πάω στην προπόνηση. Εκείνη την περίοδο προπονούμουν μαζί με μία αθλήτρια η οποία ήταν πέντε χρόνια μεγαλύτερη από εμένα. Μία μέρα λοιπόν ο προπονητής μας μέσα στα νεύρα μάς βάζει και τις δύο να καθίσουμε, και φωνάζοντας έδειξε εμένα και είπε, «Λοιπόν! Εσύ δεν θα ξαναέρθεις στην προπόνηση με μεϊκάπ!». Και μετά κοίταξε την συναθλήτριά μου που είχε λίγο πιο ατημέλητή εμφάνιση, και της είπε, «Και εσύ, θα έρχεσαι στην προπόνηση με μεϊκάπ!». Το πρόβλημα δηλαδή δεν ήταν το μεϊκάπ. Το πρόβλημα ήταν η επιβολή ελέγχου και η άσκηση εξουσίας, και αυτό ανήκε στην γενικότερη νοοτροπία της εκπαίδευσης του συγκεκριμένου προπονητή.
Είναι η ψυχοεκπαίδευση η λύση για ένα πιο υγιές προπονητικό και αγωνιστικό περιβάλλον;
Για τους προπονητές ναι. Γιατί το πως εκφράζεται κάποιος και το τι θα πει έχει μεγάλη σημασία. Έχει μεγάλη διαφορά το να σου πει κάποιος «Πως είσαι έτσι; Πρέπει να χάσεις κάποια κιλά», από το να σου πει «Το φαγητό σου είναι το καύσιμό σου, και έχει σημασία το τι τρως ώστε να αισθάνεσαι εσύ καλά, να έχεις ενέργεια, να μην τραυματίζεσαι». Το ίδιο πράγμα προσπαθούν να πετύχουν και οι δύο εκφράσεις, αλλά είναι πολύ διαφορετική η προσέγγιση. Πρέπει δηλαδή να μάθουν οι προπονητές πως να μιλάνε. Γιατί τα περισσότερα από αυτά που λένε δεν είναι λάθος. Δεν είναι λάθος το να προσέχεις τι τρως, αλλά μπορείς να το πεις με τόσους διαφορετικούς τρόπους. Και ίσως να πρέπει να μάθουνε και πιο συγκεκριμένα το πως να λένε το ίδιο πράγμα σε δύο εντελώς διαφορετικά παιδιά, ώστε να καταφέρουν να τα πείσουν να κάνουν αυτό που θέλουν. Πρέπει δηλαδή να μάθουν να ψυχολογούν τον αθλητή ή την αθλήτριά τους, και τι είναι αυτό που θα τους δώσει κίνητρο, και τι αυτό που θα τους κάνει να σταματήσουν τον αθλητισμό.
Έχω δει γυναίκες να εκτοξεύονται σε θέμα απόδοσης επειδή παντρεύτηκαν ή μπήκαν σε μία σχέση. Απλά δηλαδή επειδή άλλαξε το «background» της προσωπικής τους ζωής και ανέβηκαν ψυχολογικά, να το αποδίδουν αυτό σε αθλητικό επίπεδο. Το οποίο κανονικά δεν θα έπρεπε να έχει καμία σχέση με την επίδοση, γιατί «στηρίζεται» θεωρητικά σε άλλους παράγοντες, αλλά όλα στην πραγματικότητα συνδέονται.
Έχει ακουστεί κατά καιρούς ότι οι γυναίκες στον αθλητισμό κερδίζουν μικρότερα χρηματικά έπαθλα και λαμβάνουν λιγότερες χορηγίες σε σχέση με τους άνδρες συναθλητές τους. Ισχύει αυτό;
Στο επί κοντώ για το οποίο γνωρίζω εγώ, τα χρηματικά έπαθλα είναι για γυναίκες και άντρες το ίδιο. Στην Diamond League για παράδειγμα, δεν υπάρχει καμία απολύτως διαφορά, και όσο για τα non – disclosure συμβόλαια (αυτά δηλαδή που εμπεριέχουν την ρήτρα πως δεν θα επικοινωνήσεις το ποσό της αμοιβής σου), αν και δε μπορώ να γνωρίζω με ακρίβεια, θεωρώ όμως πως δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη διαφορά. Η ανισότητα στα χρηματικά έπαθλα είναι κάτι που ισχύει κυρίως στα ομαδικά αθλήματα. Για παράδειγμα, στο ποδόσφαιρο γνωρίζουμε πως οι γυναίκες αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες, και σίγουρα συμβαίνει και σε άλλα ομαδικά αθλήματα. Αυτό που παρατηρείται όμως γενικότερα, είναι ότι ο χώρος του αθλητισμού έχει αρχίσει να μεταλλάσσεται και να επηρεάζεται πάρα πολύ από το influencing του κάθε αθλητή και της κάθε αθλήτριας. Είναι δηλαδή πολύ πιθανό το ποσό του χρηματικού επάθλου που θα δεχθεί κάποιος αθλητής ή αθλήτρια να επηρεαστεί πολύ από το πόσους followers έχει. Για τους χορηγούς ισχύει το ίδιο. Αυτό ας πούμε, θεωρώ ότι είναι κάτι που οι γυναίκες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν πολύ ευκολότερα από τους άντρες για να επωφεληθούν, δεδομένου ότι η εικόνα μιας γυναίκας έχει απ’ ό,τι έχουμε δει έχει συνήθως μεγαλύτερη απήχηση από εκείνη ενός άνδρα.
Προσωπικά θαυμάζω τον καθένα και την καθεμία που μέσα από αυτό που κάνει και μέσα από μια τοποθέτηση ειλικρινή και δική του, βάζει το λιθαράκι του για να αλλάξει μια νοοτροπία και κάτι που δεν εξυπηρετεί πια το χώρο του αθλητισμού.
Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το περιβάλλον μιας αθλήτριας (ο κύκλος της δηλαδή εκτός προπονητικού χώρου) στη διαφύλαξη της ψυχικής της σταθερότητας;
Το μεγαλύτερο! Έχω δει γυναίκες να εκτοξεύονται σε θέμα απόδοσης επειδή παντρεύτηκαν ή μπήκαν σε μία σχέση. Απλά δηλαδή επειδή άλλαξε το «background» της προσωπικής τους ζωής και ανέβηκαν ψυχολογικά, να το αποδίδουν αυτό σε αθλητικό επίπεδο. Το οποίο κανονικά δεν θα έπρεπε να έχει καμία σχέση με την επίδοση, γιατί «στηρίζεται» θεωρητικά σε άλλους παράγοντες, αλλά όλα στην πραγματικότητα συνδέονται.
Τι διαφορές εντοπίζεις στον τρόπο που οι αθλητές και οι αθλήτριες αντιμετωπίζουν τις έμφυλες διακρίσεις σε σύγκριση με το πως το έκαναν παλαιότερα;
Όπως είπα και πριν, καθοριστικό ρόλο έχουν παίξει τα social media. Το ότι έχουμε δηλαδή πλέον τη δυνατότητα ο καθένας να εκφράζει την δική του εμπειρία και γνώμη, και αυτό να βρίσκει ανταπόκριση στον κόσμο και να ακούγεται.
Θα ήθελα να σε ρωτήσω κλείνοντας, αν υπάρχουν αθλήτριες που θαυμάζεις στο χώρο του αθλητισμού για όσα έχουν πετύχει να αλλάξουν μέσα από τη στάση και το έργο τους;
Εγώ προσωπικά θαυμάζω τον καθένα και την καθεμία που μέσα από αυτό που κάνει και μέσα από μια τοποθέτηση ειλικρινή και δική του, βάζει το λιθαράκι του για να αλλάξει μια νοοτροπία και κάτι που δεν εξυπηρετεί πια το χώρο του αθλητισμού. Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αλλαγές και σε ότι αφορά τα συμβόλαιά μας, αλλά και σε πολλά πεδία γενικότερα. Μάλιστα, έχω την αίσθηση πως σε κάποιους αθλητικούς συλλόγους στην Ελλάδα, οι γυναίκες πλέον, εξακολουθούν να πληρώνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους. Αυτό είναι ένα βήμα που έφτασε το 2025 για να γίνει στην Ελλάδα, αλλά έγινε!
