Η αξία του οινοτουρισμού για τον κλάδο του ελληνικού κρασιού

Γράφει ο Γιώργος Θεοφίλης

«Ο  Θεός έφτιαξε μόνο το νερό. O άνθρωπος έφτιαξε το κρασί», τάδε έφη ο Victor Hugo. Ο οίνος αποτελεί το σημαντικότερο προϊόν της Γης της Μεσογείου κι όχι μόνο καθώς εδώ και αιώνες ευφραίνει την ψυχή και τις αισθήσεις κάθε ανθρώπου. Η ανάπτυξη της οινικής κουλτούρας τα τελευταία χρόνια λειτουργεί διαμέσου της μορφής εκείνης του εναλλακτικού τουρισμού που καλείται οινοτουρισμός.

Ο οινοτουρισμός ή οινικός τουρισμός μπορεί να οριστεί ως η επίσκεψη σε αμπελώνες, οινοποιεία, φεστιβάλ και εκθέσεις κρασιών. H γευσιγνωσία και η εξερεύνηση των χαρακτηριστικών μιας αμπελουργικής περιοχής είναι το κυριότερο κίνητρο για τους επισκέπτες και αποτελεί μία εναλλακτική μορφή τουρισμού.

Αποτελεί μία μαγική εμπειρία, καθώς η περιήγηση στους χώρους οινοποίησης και ωρίμανσης των κρασιών, η γνωριμία με τους δημιουργούς τους και την ιστορία τους, η παρουσία σε χώρους που αποπνέουν παράδοση, πολιτισμό και δημιουργικότητα και τέλος η οινογευσία που αποφέρει γνώση αλλά και απόλαυση, αποτελούν ένα ξεχωριστό βίωμα, τόσο που παραμένει ανεξίτηλο.

Οινοτουρισμός όμως, δεν είναι μόνο το οινοποιείο, τα αμπέλια και το κρασί. Στο σύνολο της η οινογευστική εμπειρία είναι πολυδιάστατη και συμπεριλαμβάνει το φαγητό που σερβίρετε, την αρχιτεκτονική του οινοποιείου, το φυσικό περιβάλλον, τους επισκέπτες και τέλος τη γοητεία της οινοπαραγωγού περιοχής. Συνιστά αρχικά μια μορφή τουριστικής συμπεριφοράς και συμπεριφοράς αναψυχής, που βασίζεται στην ελκυστικότητα του οίνου και των αμπελοοινικών περιοχών με πρωταρχικά κίνητρα τα οινικά φεστιβάλ ή εκθέσεις οίνου, τη γευσιγνωσία και την εξερεύνηση προορισμού, επιπροσθέτως αποτελεί μια ευκαιρία μάρκετινγκ και μηχανισμό πωλήσεων του οινοποιείου και του οινικού κλάδου, που ευνοεί την άμεση επαφή και επικοινωνία των οινοποιών με τον καταναλωτή και την πώληση των προϊόντων τους στο χώρο της επιχείρησης και τελικώς συντελεί σε μια στρατηγική ανάπτυξης και μάρκετινγκ των οινοτουριστικών προορισμών, ένα μέσο δηλαδή για την προσέλκυση επισκεπτών και την ανάπτυξη όχι μόνο των οινοποιείων, αλλά και ολόκληρης της περιοχής, στην οποία αναπτύσσεται ένα πλέγμα τουριστικών δραστηριοτήτων γύρω από το αμπελοοινικό προϊόν, το τοπίο και τον πολιτισμό.

Μπορεί η Ελλάδα να μην είναι τόσο γνωστή στους οινόφιλους τουρίστες, όμως υπάρχουν αξιόλογα οινοποιεία, κυρίως στη βόρεια και την κεντρική Ελλάδα, στην Κρήτη, στα νησιά του Αιγαίου, στην Πελοπόννησο και την Αττική, αλλά φυσικά και στην Εύβοια. Μέχρι πριν από δύο δεκαετίες, τα περισσότερα επικεντρώνονταν αυστηρά στην παραγωγή του κρασιού. Χρόνο με τον χρόνο, παράλληλα με την αναγνώριση του ελληνικού κρασιού στο εξωτερικό (ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία) άρχισαν να αυξάνονται τα οινοποιεία που επένδυαν στην τεχνολογική καινοτομία αλλά και στις υποδομές υψηλής αισθητικής προκειμένου να προσελκύσουν το οινόφιλο κοινό. Επιπλέον, τα διεθνή τουριστικά πρακτορεία άρχισαν να εμπλουτίζουν τις οργανωμένες ξεναγήσεις τους με επισκέψεις σε οινοποιεία. Ενδεικτικά, ένα από τα μεγαλύτερα της Βόρειας Ελλάδας για παράδειγμα, του κυρ-Γιάννη, υποδέχεται ετησίως περίπου 3.000 επισκέπτες, το 40% των οποίων είναι τουρίστες από την Ιαπωνία, την Κίνα, την Αμερική, την Κεντρική Ευρώπη και την Κύπρο.

Η λειτουργία των οινοποιείων βοήθησε στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικού κρασιού. Από το 2009 μέχρι σήμερα παρατηρείται αύξηση του όγκου των εξαγωγών οίνου κατά 75% και αύξηση της μέσης τιμής ανά λίτρο κατά 22% και σε αυτό έχει συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό ο οινοτουρισμός αφού σηματοδοτεί μια διαφορετική μορφή τουρισμού ιδιαίτερα ανεπτυγμένης σε αρκετές περιοχές στον κόσμο. Στην Ελλάδα με τα πανέμορφα αμπελοτόπια από τη Θράκη έως την Κρήτη και από τη Σάμο έως τη Κεφαλονιά, με τη χιλιόχρονη οινική ιστορία αποτυπωμένη σε μνημεία, την παράδοση και τα εξαιρετικά σύγχρονα ελληνικά κρασιά, ο οινοτουρισμός θα έπρεπε να είναι ένα από τα βασικότερα τουριστικά προϊόντα. Η στρατηγική σύνδεσης του αμπελώνα και του κρασιού με το τοπίο και τον πολιτισμό απαιτεί προϋπόθεσες οργάνωσης, συμπεριφορών, δραστηριοτήτων, εξυπηρετήσεων και παροχών, κάτι που συνδιαμορφώνει ένα ελκυστικό πλέγμα, και ταυτόχρονα κίνητρο για επισκέψεις.

Ο οινοτουρισμός αποτελεί μία από τις πιο επιτυχημένες ανερχόμενες μορφές εναλλακτικού τουρισμού παγκοσμίως, ενώ η ανάπτυξη πρότυπων αναπτυξιακών δραστηριοτήτων με βάση το τρίπτυχο ποιότητα – παράδοση – καινοτομία θεωρείται η πιο γόνιμη συνεισφορά στην προσπάθεια αειφόρου ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών μέσω εναλλακτικών μορφών τουρισμού.