Εξέλιξη της Καρδιολογίας την εποχή του covid-19

Αφιέρωμα του GHETTO στην Υγεία

Ο ειδικός καρδιολόγος Ιωάννης Μιχαλάκης, αναλύει στο ghettomagazine.gr την εξέλιξη της καρδιολογίας στην εποχή της πανδημίας.

Ένα χρόνο τώρα βιώνουμε μια πρωτόγνωρη πανδημία, αυτήν του covid 19. Τι σημαίνει όμως ο όρος πανδημία, ο οποίος έχει μάλιστα αναδειχθεί σε “λέξη της χρονιάς”; Ετυμολογικά η λέξη πανδημία είναι σύνθετη, έχει αρχαιοελληνικές ριζες και αποτελείται από τις λέξεις πας-παν (όλος) και δήμος(πληθυσμός). Σύμφωνα λοιπόν με τον ορισμό της, πανδημία σημαίνει επιδημία λοιμώδους ασθένειας που εξαπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς σε παγκόσμια κλίμακα και απειλεί το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού.

Η πανδημία covid 19 λοιπόν, προκλήθηκε από τον Κορονοϊό SARS-CoV-2. Αναλυτικότερα ο ιός ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 2019 στην περιοχή Γιουχάν της Κίνας και έκτοτε έως σήμερα έχει διασπαρεί σε περισσότερες από 60 χώρες σε όλο τον κόσμο. Αποτελεί ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού που μέχρι τότε(Δεκέμβριο 2019) δεν είχε απομονωθεί στον άνθρωπο.

Παρά το γεγονός ότι ο ιός εμφανίζεται κυρίως ως λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος, που μεταδίδεται μέσω σταγονιδίων, αυξάνονται τα επιστημονικά δεδομένα που υποδεικνύουν τη συμμετοχή και άλλων συστημάτων στους οργανισμούς των ασθενών που νοσούν. Ένα από αυτά είναι και το καρδιαγγειακό σύστημα.

Η λοίμωξη από COVID-19 δύναται να απορρυθμίσει την υποκείμενη καρδιακή νόσο αλλά και οι συνοσηρότητες που ανευρίσκονται μεταξύ ασθενών με καρδιαγγειακά νοσήματα δημιουργούν ένα επικίνδυνο υπόβαθρο που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές βραχυπρόσθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες επιπλοκές. Σύμφωνα με το πρόσφατο πόρισμα του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας, μεταξύ ασθενών με καρδιαγγειακά νοσήματα αυτοί με το μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών από COVID-19 είναι όσοι έχουν συγγενείς καρδιοπάθειες, καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονική υπέρταση, περιφερική αγγειακή νόσο και στεφανιαία νόσο με προηγούμενη επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης στεφανιαίων αγγείων ή σοβαρές αθηρωματικές στενώσεις και stent σε πολλαπλά στεφανιαία αγγεία.

Οι κύριοι άξονες της πρόληψης στους ασθενείς αυτούς, είναι:

• α) χορήγηση εμβολίου ειδικά σε ασθενείς με υψηλού κινδύνου καρδιαγγειακά νοσήματα όπως αυτά που αναφέρθηκαν προηγουμένως δεδομένου πως οι ασθενείς αυτοί θεωρούνται ευπαθείς ομάδες,
• β) λήψη ατομικών μέτρων προστασίας (κοινωνική αποστασιοποίηση, σωματική απομάκρυνση, χρήση μάσκας, τακτικό και προσεκτικό πλύσιμο χεριών, χρήση αντισηπτικών),
• γ) αποφυγή επισκέψεων σε νοσοκομειακές και ιατρικές μονάδες εκτός αν συντρέχουν συγκεκριμένοι λόγοι (τακτική παρακολούθηση από τον ιατρό τους, συμπτώματα επιδείνωσης της νόσου ή συμπτώματα λοίμωξης COVID-19),
• δ) επικοινωνία και ενημέρωση του ιατρού τους για οποιαδήποτε μεταβολή στην κατάστασή τους ώστε να διαγνωστούν έγκαιρα η επιδείνωση της νόσου ή/και επιπλοκές.

Η πανδημία δεν εχει αποτελέσει φρένο στην εξέλιξη της Καρδιολογίας. Αντίθετα η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει επηρεάσει σε υπερθετικό βαθμό όλους τους τομείς της ειδικότητας της Καρδιολογίας και συγκεκριμένα την απεικόνιση, τα φάρμακα και την επεμβατική καρδιολογία.

Η εν λόγω αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας έχει συντελέσει στη σημαντική βελτίωση των θεραπευτικών μέσων και στην παραγωγή περισσότερο αποτελεσματικών φαρμάκων όσο και στην εφαρμογή πρωτοποριακών επεμβατικών μεθόδων οι οποίες σταδιακά αντικαθιστούν τις κλασσικές χειρουργικές τεχνικές ανοικτής καρδιάς όπως την αορτοστεφανιαία παράκαμψη (by-pass) και την αντικατάσταση καρδιακών βαλβίδων. Είναι πλέον αναμφισβήτητο ότι οι ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα ζουν περισσότερο και με καλύτερη ποιότητα στην καθημερινότητά τους.

Οι εξελίξεις στα φάρμακα

Στον τομέα της φαρμακευτικής παρέμβασης έχουμε νέα σκευάσματα για την καρδιακή ανεπάρκεια, την υψηλή χοληστερίνη, την αρτηριακή υπέρταση, τον σακχαρώδη διαβήτη αλλά και νέα αντιθρομβωτικά (αντιαιμοπεταλιακά και αντιπηκτικά) φάρμακα που αφορούν στην πρόληψη και θεραπεία της στεφανιαίας νόσου, της κολπικής μαρμαρυγής και των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

Το πλεονέκτημα όλων αυτών των νέων φαρμάκων είναι η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τους σε συνδυασμό με τις λιγότερο παρενέργειές πχ λιγότερες αιμορραγίες από τα νεότερα αντιπηκτικά φάρμακα.

Οι εξελίξεις στις απεικονιστικές εξετάσεις

Στον τομέα των απεικονιστικών εξετάσεων, που αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο στην ιατρική διάγνωση, έχει επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος στους υπερήχους, την αξονική και μαγνητική τομογραφία, την πυρηνική και την ιονίζουσα ακτινοβολία με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται σε πραγματικό χρόνο η αιμάτωση και η λειτουργικότητα της καρδιάς.

Έτσι έχουμε την δυνατότητα, αφού εξακριβώσουμε την πάθηση, να πραγματοποιούμε θεραπευτικές παρεμβάσεις όπως για την στεφανιαία νόσο (αγγειοπλαστικές, εμφυτεύσεις ειδικών, ευκάμπτων εμποτισμένων stent, χρήση rotablator για πολύ ασβεστωμένες στενώσεις στεφανιαίων ή shock-wave balloons δηλαδή ειδικών μπαλονιών με υπερήχους κτλ.) αλλά και την αντιμετώπιση παθήσεων των καρδιακών βαλβίδων (διαδερμικές επισκευές-αντικαταστάσεις βαλβίδων, που είναι στενές ή ανεπαρκούν, διακαθετηριακά μέσω μεγάλων αγγείων ή εμφύτευση στις ανεπαρκούσες βαλβίδες ειδικών clips που τις επαναφέρουν σε σωστή αιμοδυναμική λειτουργία).

Όλα τα ανωτέρω παλαιοτέρα πραγματοποιούνταν χειρουργικά με μεγάλη στερνοτομή με επακόλουθο την παραμονή των ασθενών στο νοσοκομείο και αποχή από την κανονικότητα για πολλές ημέρες. Τώρα σε πολύ λίγο χρόνο οι ασθενείς επιστρέφουν στην καθημερινή ζωή.

Παράλληλα υπάρχει αισιοδοξία ότι λόγω των αυξανόμενων εμβολιασμών κατά του covid-19, των κλιματολογικών συνθηκών και της φυσικής ανοσίας, θα υπάρξει σημαντική μείωση στον αριθμό θανάτων και νοσηλειών από COVID-19 μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού του 2021. Προς αυτήν την κατεύθυνση ειναι καθοριστικής σημασίας το γεγονός ότι η καρδιολογία με την συνεχή εξέλιξη της , είναι αρωγός στην προσπάθεια αυτή προκειμένου να ξεπεράσουμε, με τις λιγότερες δυνατόν απώλειες συνανθρώπων μας, την δοκιμασία αυτή που έχει προσβάλει ολόκληρο τον πλανήτη, έχοντας πάρει διαστάσεις πανδημίας.

Δρ. Ιωάννης Μιχαλάκης
Ειδικός Καρδιολόγος
Ειδικευθείς στο 401 Γ.Σ.Ν.Α
Συνεργάτης του Νος. Ιδρύματος «ΥΓΕΙΑ»

Αβάντων 24, Χαλκίδα
Τηλ:22210 88968 / 6942532343
Mail:drmichalakisioannis@gmail.com
Facebook: Ιωάννης Μιχαλάκης-Καρδιολογικό Ιατρείο