Bauhaus σχολή design

Bauhaus, η πιο διάσημη σχολή design στην ιστορία

Το Bauhaus ιδρύθηκε το 1919 στη Βαϊμάρη από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Walter Gropius. Ο βασικός του στόχος ήταν μια ριζοσπαστική ιδέα: να επαναπροσδιορίσει τον υλικό κόσμο ώστε να αντανακλά την…

Το Bauhaus ιδρύθηκε το 1919 στη Βαϊμάρη από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Walter Gropius. Ο βασικός του στόχος ήταν μια ριζοσπαστική ιδέα: να επαναπροσδιορίσει τον υλικό κόσμο ώστε να αντανακλά την ενότητα όλων των τεχνών. Ο Gropius εξήγησε αυτό το όραμα για μια ένωση τέχνης και σχεδίου στη Διακήρυξη του Bauhaus, που περιέγραφε μια ουτοπική συντεχνία χειροτεχνίας που συνδύαζε την αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τη ζωγραφική σε μια ενιαία δημιουργική έκφραση. Ο Γκρόπιους ανέπτυξε ένα πρόγραμμα σπουδών βασισμένο σε χειροτεχνία που θα αναδείκνυε τεχνίτες και σχεδιαστές ικανούς να δημιουργήσουν χρήσιμα και όμορφα αντικείμενα κατάλληλα σε αυτό το νέο σύστημα ζωής.

Το Bauhaus συνδύαζε στοιχεία τόσο των καλών τεχνών όσο και της εκπαίδευσης στο σχεδιασμό. Το πρόγραμμα σπουδών ξεκινούσε με ένα προκαταρκτικό μάθημα που εκπαίδευε τους μαθητές, οι οποίοι προέρχονταν από ποικίλα κοινωνικά και εκπαιδευτικά πεδία, στη μελέτη των υλικών, της θεωρίας των χρωμάτων και των τυπικών σχέσεων προετοιμάζοντας πιο εξειδικευμένες σπουδές. Αυτό το προκαταρκτικό μάθημα διδάσκονταν συχνά από εικαστικούς καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων των Paul Klee, Vasily Kandinsky και Josef Albers, μεταξύ άλλων.

Μετά την εκπαίδευσή τους στη θεωρία του Bauhaus, οι μαθητές εισάγονταν σε εξειδικευμένα εργαστήρια, τα οποία περιελάμβαναν μεταλλουργία, επιπλοποιία, υφαντική, κεραμική, τυπογραφία και τοιχογραφία. Αν και ο αρχικός στόχος του Gropius ήταν η ενοποίηση των τεχνών μέσω της χειροτεχνίας, πτυχές αυτής της προσέγγισης αποδείχθηκαν οικονομικά ανέφικτες. Ενώ διατήρησε την εστίαση στη χειροτεχνία, τοποθέτησε ξανά τους στόχους του Bauhaus το 1923, τονίζοντας τη σημασία του σχεδιασμού για μαζική παραγωγή. Ήταν εκείνη τη στιγμή που το σχολείο υιοθέτησε το σύνθημα «η τέχνη στη βιομηχανία».

Το 1925, το Bauhaus μετακόμισε από τη Βαϊμάρη στο Dessau, όπου ο Gropius σχεδίασε ένα νέο κτίριο για να στεγάσει το σχολείο. Αυτό το κτίριο περιείχε πολλά στοιχεία που αργότερα έγιναν χαρακτηριστικά της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής με σκελετό από χάλυβα, ενός γυάλινου υαλοπετάσματος και μιας ασύμμετρης κάτοψης, όπου ο Gropius σχεδίασε χώρους για στούντιο, αίθουσα διδασκαλίας και διοικητικό χώρο με βάση τη μέγιστη απόδοση και την αρχιτεκτονική λογική.

Το εργαστήριο κατασκευής ντουλαπιών ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή στο Bauhaus. Υπό τη διεύθυνση του Marcel Breuer από το 1924 έως το 1928, αυτό το στούντιο επαναδιαπραγματευόταν την ίδια την ουσία των επίπλων, επιδιώκοντας συχνά να αποδομήσει συμβατικές μορφές όπως οι καρέκλες. Ο Breuer θεώρησε ότι τελικά οι καρέκλες θα καταστούν παρωχημένες, θα αντικατασταθούν από υποστηρικτικές κολώνες ή αέρα. Εμπνεόμενος από τους χαλύβδινους σωλήνες του ποδηλάτου του, πειραματίστηκε με μεταλλικά έπιπλα, δημιουργώντας τελικά ελαφριές μεταλλικές καρέκλες μαζικής παραγωγής. Μερικές από αυτές τις καρέκλες τοποθετήθηκαν στο θέατρο του κτιρίου στο Dessau.

Το εργαστήριο κλωστοϋφαντουργίας, ειδικά υπό τη διεύθυνση του σχεδιαστή και υφαντή Gunta Stölzl, δημιούργησε αφηρημένα υφάσματα κατάλληλα για χρήση σε περιβάλλοντα Bauhaus. Οι μαθητές μελέτησαν τη θεωρία και το σχέδιο των χρωμάτων καθώς και τις τεχνικές πτυχές της ύφανσης. Ο Stölzl ενθάρρυνε τον πειραματισμό με ανορθόδοξα υλικά, όπως σελοφάν, υαλοβάμβακα και μέταλλο. Τα υφάσματα από το εργαστήριο υφαντικής ήταν εμπορικά επιτυχημένα, παρέχοντας ζωτικής σημασίας κεφάλαια στο Bauhaus. Τα υφάσματα του στούντιο, μαζί με την αρχιτεκτονική τοιχογραφία, κοσμούσαν τους εσωτερικούς χώρους των κτιρίων Bauhaus, παρέχοντας πολυχρωματικό αλλά αφηρημένο οπτικό ενδιαφέρον σε αυτούς τους κάπως αυστηρούς χώρους. Το στούντιο υφαντικής αποτελούνταν κυρίως από γυναίκες, κάτι που οφειλόταν εν μέρει στο γεγονός ότι οι γυναίκες αποθαρρύνονταν να συμμετάσχουν σε άλλους τομείς. Το εργαστήριο εκπαίδευσε αρκετούς εξέχοντες καλλιτέχνες κλωστοϋφαντουργίας, συμπεριλαμβανομένης της Anni Albers, η οποία συνέχισε να δημιουργεί και να γράφει για τα μοντερνιστικά υφάσματα σε όλη της τη ζωή.

Η επεξεργασία μετάλλων ήταν ένα άλλο δημοφιλές εργαστήριο στο Bauhaus και, μαζί με το στούντιο κατασκευής ντουλαπιών, ήταν το πιο επιτυχημένο στην ανάπτυξη πρωτοτύπων σχεδιασμού για μαζική παραγωγή. Σε αυτό το στούντιο, σχεδιαστές όπως η Marianne Brandt, ο Wilhelm Wagenfeld και ο Christian Dell δημιούργησαν όμορφα, μοντέρνα αντικείμενα, όπως φωτιστικά και επιτραπέζια σκεύη. Περιστασιακά, αυτά τα αντικείμενα χρησιμοποιήθηκαν στην ίδια την πανεπιστημιούπολη του Bauhaus. Τα φωτιστικά που σχεδιάστηκαν στο τμήμα μεταλλουργίας φώτιζαν το κτίριο του Bauhaus και μέρος της στέγαση της σχολής. Η Brandt ήταν η πρώτη γυναίκα που παρακολούθησε το στούντιο μεταλλουργίας και αντικατέστησε τον László Moholy-Nagy ως διευθυντή στούντιο το 1928. Πολλά από τα σχέδιά της έγιναν εμβληματικές εκφράσεις της αισθητικής του Bauhaus. Η γεωμετρική της τσαγιέρα από ασήμι και έβενο, αν και δεν παρήχθη ποτέ σε μαζική παραγωγή, αντανακλά τόσο την επιρροή του μέντορά της, Moholy-Nagy, όσο και την έμφαση του Bauhaus στις βιομηχανικές μορφές. Σχεδιάστηκε με ιδιαίτερη προσοχή στη λειτουργικότητα και την ευκολία χρήσης, από το στόμιο που δεν στάζει μέχρι την ανθεκτική στη θερμότητα λαβή από έβενο.

Το εργαστήριο τυπογραφίας, αν και αρχικά δεν ήταν προτεραιότητα του Bauhaus, έγινε ολοένα και πιο σημαντικό υπό εξέχουσες προσωπικότητες όπως ο Moholy-Nagy και ο γραφίστας Herbert Bayer. Στο Bauhaus, η τυπογραφία θεωρήθηκε ταυτόχρονα ως ένα εμπειρικό μέσο επικοινωνίας και ως καλλιτεχνική έκφραση, με την οπτική σαφήνεια να τονίζεται πάνω από όλα. Ταυτόχρονα, η τυπογραφία συνδέθηκε όλο και περισσότερο με την εταιρική ταυτότητα και τη διαφήμιση. Το διαφημιστικό υλικό που ετοιμάστηκε για το Bauhaus στο εργαστήριο, με τη χρήση γραμματοσειρών sans serif και την ενσωμάτωση της φωτογραφίας ως βασικό γραφικό στοιχείο, λειτούργησαν ως οπτικά σύμβολα της πρωτοπορίας.

Ο Gropius παραιτήθηκε από διευθυντής του Bauhaus το 1928, τον οποίο διαδέχθηκε ο αρχιτέκτονας Hannes Meyer. Ο Meyer διατήρησε την έμφαση στον μαζικά παραγωγικό σχεδιασμό και κατάργησε τμήματα του προγράμματος σπουδών που θεωρούσε ότι ήταν υπερβολικά φορμαλιστικής φύσης. Επιπλέον, τόνισε την κοινωνική λειτουργία της αρχιτεκτονικής και του σχεδιασμού, ευνοώντας το ενδιαφέρον για το δημόσιο καλό παρά την ιδιωτική πολυτέλεια. Η διαφήμιση και η φωτογραφία συνέχισαν να αποκτούν εξέχουσα θέση υπό την ηγεσία του.

Υπό την πίεση μιας ολοένα και πιο αυταρχικής κυβέρνησης, ο Meyer παραιτήθηκε από διευθυντής του Bauhaus το 1930. Αντικαταστάθηκε από τον αρχιτέκτονα Ludwig Mies van der Rohe. Ο Mies αναδιαμόρφωσε για άλλη μια φορά το πρόγραμμα σπουδών, με ιδιαίτερη έμφαση στην αρχιτεκτονική. Η Lilly Reich, η οποία συνεργάστηκε με τον Mies σε μια σειρά από ιδιωτικές παραγγελίες του, ανέλαβε τον έλεγχο του νέου τμήματος εσωτερικού σχεδιασμού. Άλλα τμήματα περιελάμβαναν την υφαντική, τη φωτογραφία, τις καλές τέχνες και τις κατασκευές. Η ολοένα και πιο ασταθής πολιτική κατάσταση στη Γερμανία, σε συνδυασμό με την επικίνδυνη οικονομική κατάσταση του Bauhaus, έκαναν τον Mies να μετεγκαταστήσει το σχολείο στο Βερολίνο το 1930, όπου λειτούργησε σε μειωμένη κλίμακα. Τελικά το Bauhaus έκλεισε το 1933.

Η βαθύτερη θεωρία πάνω στην οποία στηρίχθηκε και η εκπαιδευτική δομή της σχολής Μπάουχαους ήταν πως ο τελικός στόχος είναι ένα ολοκληρωμένο και ενιαίο κτίσμα. Με αυτό τον τρόπο, το κίνημα του Μπάουχαους προσπάθησε να ενοποιήσει την έννοια της τέχνης με τη διαδικασία της παραγωγής, υποτάσσοντας παράλληλα τα τεχνικά μηχανικά μέσα στην ανθρώπινη δημιουργικότητα. Η σχολή αξιοποίησε την ανθρώπινη ατομική προσπάθεια στα πλαίσια μιας βιομηχανικής παραγωγής που στο παρελθόν ήταν απόλυτα τυποποιημένη.

Κατάλογος της έκθεσης Bauhaus στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, 1938.

Κατά τη διάρκεια των ταραγμένων ετών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πολλές από τις βασικές προσωπικότητες του Bauhaus, τελικά, μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το έργο τους και οι διδακτικές τους φιλοσοφίες επηρέασαν γενιές νέων αρχιτεκτόνων και σχεδιαστών. Ο Μπρόιερ και ο Γκρόπιους δίδαξαν στο Χάρβαρντ. Ο Josef και η Anni Albers δίδαξαν στο Black Mountain College και αργότερα ο Josef δίδαξε στο Yale. Ο Moholy-Nagy ίδρυσε το New Bauhaus στο Σικάγο το 1937. Ο Mies van der Rohe σχεδίασε την πανεπιστημιούπολη και δίδαξε στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Ιλινόις.

GHETTO Magazine

Το www.ghettomagazine.gr καλύπτει ό,τι είναι νέο και σημαντικό στη Χαλκίδα την Εύβοια και τη Βοιωτία. Οι άνθρωποι, οι τέχνες, ο πολιτισμός, ένας οδηγός πόλης και προορισμών, η διασκέδαση, όλα σε ένα GHETTO.
To No.1 και μοναδικό online περιοδικό της Εύβοιας και της Βοιωτίας.

Best of GHETTO

Scroll to Top