Στις 4 του Σεπτέμβρη έγινε η ιστορική μάχη της Λαμπούσας ενάντια στους Γερμανούς, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική εξόντωση μιας γερμανικής φάλαγγας, που αποτελείτο από δέκα μεγάλα φορτηγά και ένα τζιπ με δύναμη 117 ανδρες, ένα ταχυβόλο, με βαριούς όλμους, πολυβόλα και οπλοπολυβόλα, ατομικά όπλα, πιστόλια, κιάλια και άφθονα πυρομαχικά.
Η μάχη έλαβε μέρος στην περιοχή Νεοχώρι, κοντά στο Αυλωνάρι.
Οι ήρωες του 3ου τάγματος, του 7ου συντάγματος του ΕΛΑΣ με την ηγεσία του Προκόπη Τζάνου – “Λόγγου”, κατάφεραν καθοριστικό χτύπημα στους Γερμανούς κατακτητές
Για αυτή τη μάχη, ο ραδιοφωνικός σταθμός του Λονδίνου μετέδωσε στο δελτίο ειδήσεων:
“Εις την Εύβοια διεξάγεται μεγάλη μάχη των Γερμανών με δυνάμεις των ανταρτών. Η έκβασή της θα είναι μεγάλης σημασίας διά την απελευθέρωση της Ελλάδος”.
Και στις 8.9.1944 ο ίδιος σταθμός μετέδωσε:
“Εις την Εύβοια οι αντάρτες του ΕΛΑΣ εσημείωσαν αξιόλογον επιτυχία εξοντώσαντες ολοκληρωτικά γερμανική φάλαγγα, κινούμενη εκ Κύμης, εις τη θέση Λαμπούσα. Η εξ 150 περίπου ανδρών γερμανική δύναμις εξοντώθη. Λάφυρα περιήλθαν εις χείρας του ΕΛΑΣ και εκάησαν 10 αυτοκίνητα”.
Ο καπετάνιος του 3ου συντάγματος, Θανάσης Τζάνος, επικεφαλής του ΕΑΜ της Νότιας Εύβοιας, περιγράφει την προετοιμασία και τη διεξαγωγή της μάχης, στο βιβλίο ντοκουμέντο “Η Νότια Εύβοια στην Κατοχή” και μιλάει για τον ήρωα Βασίλη Λόγγο (Γύφτος), ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την μάχη.
“Άξιος και φιλότιμος καθώς ήταν ο Βασίλης, πήρε την πρώτη θέση στη δουλειά της οργάνωσης και έτρεχε στις πιο επικίνδυνες αποστολές όπου τον έστελναν. Μα ο Βασίλης ήταν ανήσυχος. Η δουλειά της πολιτικής οργάνωσης δεν τον ικανοποιούσε. Ήθελε να ανέβει στο βουνό να γίνει αντάρτης, να πολεμήσει τους Γερμανούς με το όπλο στο χέρι. Στη μεγάλη του όμως επιμονή, αναγκάστηκαν να τον αφήσουν και ο Βασίλης έτρεξε όσο μπορούσε γρήγορα για να βρεθεί εκεί που τον έσπρωχνε η καρδιά του στον ΕΛΑΣ. Και εκεί δεν άργησαν να τον γνωρίσουν, γι αυτό πολύ γρήγορα τον αγάπησαν και τον εκτίμησαν. Τον έμαθαν σε λίγο τα χωριά, τον έμαθαν οι ταγματασφαλίτες, τον έμαθαν οι Γερμανοί.
Γύρω στους 20 Γερμανούς στρατιώτες παραδόθηκαν.Με τους υπόλοιπους διεξήχθη σκληρή μάχη, που όμως είχε κριθεί από τις πρώτες ριπές και περίπου 12 τραυματίστηκαν και 85 σκοτώθηκαν.
Οι αντάρτες ήρθαν σε επαφή με τον Γερμανό διοικητή στην Κύμη και διηγούνται τα εξής:
“Τον καλέσαμε να παραδοθεί με όλους τους άλλους Γερμανούς, ειδεμή θα τους χτυπούσαμε μέσα στην Κύμη και μας παράγγειλε, ότι δεν θέλει να πολεμήσει αλλά και να παραδοθεί ντρέπεται”.
Οι Γερμανοί προτίμησαν να φύγουν δια θαλάσσης από παραλία Κύμης, με τη γνωστή τύχη που τους περίμενε στο Αρτεμίσιο ακρωτήρι της Β. Εύβοιας.Τους βομβάρδισαν τα συμμαχικά αεροπλάνα και τους βύθισαν.
Έτσι απελευθερώθηκε η Κύμη!
με πληροφορίες από: wikipedia.gr & www.livemedia.gr