Πάσχα στο Χωριό, Χριστούγεννα στην Πόλη

Γράφει ο Γιώργος Θεοφίλης

Ο θυμόσοφος ελληνικός λαός μάς προτρέπει Πάσχα στο Χωριό και Χριστούγεννα στην Πόλη. Φαίνεται η φράση αυτή να αποτελεί έναν γεωγραφικό προσδιορισμό που μας κατευθύνει στο πώς μπορούμε να γιορτάσουμε την ομορφιά του ελληνικού Πάσχα.

Το Πάσχα των Ελλήνων είναι το Πάσχα του χωριού, στη γραφική επαρχία μακριά από την πολύβουη μητρόπολη και τον αγχωτικό ρυθμό της καθημερινότητας. Το χωριό με τη φύση και την αρχιτεκτονική του μας καλούν να ευθυμήσουμε και να γλεντήσουμε τη Λαμπρή.

Ελληνικό Πάσχα όμως σημαίνει και επιστροφή στην Παράδοση η οποία συντηρείται και καλλιεργείται αναλλοίωτη στη γενικότερη αισθητική του χωριού. Τα Θεία Πάθη και τα Λόγια της Ανάστασης στην εκκλησία του χωριού, κάτω από το ημίφως των κεριών και την μυροβολούσα ατμόσφαιρα, αποτελούν μια πρωτόγνωρη εμπειρία που ανακαλεί μνήμες της κάθε παιδικής ηλικίας. Ο Εσπερινός της Αγάπης, μετά το τρικούβερτο πασχαλινό γλέντι, ολοκληρώνει την αλληλουχία των εθίμων που κάνουν το Πάσχα στο χωριό ιδιαίτερο και μοναδικό.

Πάσχα στο χωριό σημαίνει όμως και συμμετοχή στη μεγαλειώδη γιορτή της Άνοιξης. Τα κελαηδίσματα των πουλιών, τα ανθισμένα δέντρα και η ευωδία των λουλουδιών συνθέτουν ένα φαντασμαγορικό σκηνικό στο οποίο εικονογραφείται η πασχαλινή γιορτή. Το στόλισμα του Επιταφίου με άνθη από τον κήπο μας, ο ήχος του καμπαναριού που ακούγεται σε κάθε γωνιά των παραδοσιακών ελληνικών οικισμών, το φως του φεγγαριού που φέγγει σε κάθε Ανάσταση, δημιουργούν μια θρησκευτική ενσυναίσθηση της Άνοιξης.

Φέτος το Πάσχα δεν θα το γιορτάσουμε στο χωριό, δεν θα ζήσουμε τη θεϊκή γιορτή της Άνοιξης και δεν θα εκκλησιαστούμε με τι ευωδιές των μύρων και των γιασεμιών. Είμαστε αναγκασμένοι να αποστασιοποιηθούμε κοινωνικά και επομένως και θρησκευτικά από αυτό το κατανυκτικό τελετουργικό της ελληνικής Παράδοσης και Ορθοδοξίας.

Η Ιστορία μας επιβάλλει να αναζητήσουμε την πεμπτουσία του νοήματος της Σταύρωσης και της Ανάστασης του Θεανθρώπου μακριά από φίλους, χωρίς παραδόσεις και έθιμα, χωρίς εκκλησιασμό και βεγγαλικά.

Για πρώτη φορά μας παρουσιάζεται η ευκαιρία να εντρυφήσουμε σε μια φιλοσοφική και θεολογική αναζήτηση του πραγματικού μηνύματος της μεγαλύτερης γιορτής της χριστιανοσύνης. Χωρίς να εκδράμουμε στα ελληνικά χωριά μπορούμε να εμπνευστούμε από αυτή τη διαφορετικότητα, να απεμπλακούμε από τις παραδοσιακές συνήθειες και να αφουγκραστούμε την ψυχή μας.

Καλούμαστε να διαβούμε ένα σύγχρονο Γολγοθά που προτάσσει ο περιορισμός στην πόλη, να συλλογιστούμε τις κακουχίες και τα βάσανα των φτωχών και κατατρεγμένων συνανθρώπων μας και να εμφιλοχωρήσουμε στην αδικία και τη μνησικακία της καθημερινότητας. Ο δρόμος της Κάθαρσης θα μας οδηγήσει στην κατανόηση του γήινου και εφήμερου περιεχόμενου της ζωής. Το πέρασμα από τη ζωή στο θάνατο και από το θάνατο στην Ανάσταση αναδεικνύει το μεγαλείο της αξίας της Ανθρώπινης Ζωής.
Το φετινό Πάσχα μπορεί να είναι και το πιο ευλογημένο καθώς η λιτότητα του αστικού τοπίου μας αποκαλύπτει το πολυτιμότερο θείο δώρο που έχουμε στην κατοχή μας, και είναι η ίδια η Ζωή.

Οι δοκιμασμένοι, αυτές τις ημέρες, γείτονές μας Ιταλοί συνηθίζουν να λένε «Natale con i tuoi, Pasqua con chi vuoi», το οποίο σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «μπορείς να κάνεις Χριστούγεννα με την οικογένειά σου, αλλά Πάσχα με όποιον και όποια θέλεις». Για όλο τον κόσμο η φετινή γιορτή του Πάσχα και η γιορτή των Χριστουγέννων φαίνεται να λειτουργούν αντίστροφα. Η πόλη μοιάζει πιο κοντά από το χωριό και η οικογένειά μας βρίσκεται πιο κοντά από τους επιστήθιους φίλους μας. Όμως, η Καρδιά όλων μας κάθε Πάσχα ανοίγει και αγαπά πολύ περισσότερο. Ας είναι έτσι και Φέτος…

 

 

Φωτογραφία εξωφύλλου: Panos Tsohas