Ο Κορονοϊός, η Θεωρία Παιγνίων και το όμορφο καλοκαίρι του 2020

Γράφει ο Γιώργος Θεοφίλης

Η ταινία «Ένας Υπέροχος Άνθρωπος» (The Beautiful Mind) με πρωταγωνιστή τον Ράσελ Κρόου αποτέλεσε ένα βιογραφικό αφιέρωμα στον μαθηματικό επιστήμονα John Nash ο οποίος τιμήθηκε με το Νόμπελ των Οικονομικών το 1994 για τη συμβολή του στη θεωρία παιγνίων. Το 1950 παρουσίασε μία διδακτορική διατριβή 28 σελίδων σχετικά με τα μη συνεργατικά παίγνια στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον ενώ η θέση του περιείχε τον ορισμό και τις ιδιότητες, αυτού που αργότερα θα ονομαζόταν ισορροπία Νας.

Ο κορονοϊός Covid-19 αποτελεί έναν εχθρό της ανθρωπότητας, η οποία καλείται να αντιμετωπίσει την σημαντικότερη κρίση υγείας των τελευταίων 100 χρόνων. Σε μια τέτοια ακραία κατάσταση δημιουργείται το ερώτημα πως η θεωρία παιγνίων μπορεί μας βοηθήσει να διαμορφώσουμε μια στρατηγική ή ίσως καλύτερα μια φιλοσοφία ζωής ώστε να ανταπεξέρθουμε σε αυτήν την αντιξοότητα και να παρακάμψουμε τον αναμφισβήτητο κίνδυνο.

Η θεωρία των παιγνίων ασχολείται με τη γενική ανάλυση των αλληλεπιδράσεων στρατηγικής και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη μελέτη των παιγνίων συναναστροφής των πολιτικών και οικονομικών διαπραγματεύσεων, αλλά και της κοινωνικής συμπεριφοράς τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στην περίπτωση του κορονοϊού. Το καλύτερο παράδειγμα για να αντιληφθούμε τη θεωρία παιγνίων είναι το δίλημμα του κρατούμενου. Η αρχική συζήτηση για το παιχνίδι θεωρούσε μια κατάσταση όπου δύο κρατούμενοι, συνένοχοι σ’ ένα έγκλημα ανακρίνονταν σε δύο δωμάτια. Κάθε κρατούμενος είχε την επιλογή να ομολογήσει το έγκλημα και κατ’ αυτόν τον τρόπο να ενοχοποιήσει τον άλλον, ή να αρνηθεί τη συμμετοχή του στο έγκλημα. Αν μόνο ένας κρατούμενος ομολογούσε θα αφηνόταν ελεύθερος και οι αρχές θα τα έριχναν όλα στον άλλο, καταδικάζοντάς τον σε 6 μήνες φυλακή, αν και οι δύο αρνούνταν την ενοχή τους, θα έμεναν και οι δύο κρατούμενοι για 1 μήνα για παράπτωμα, και αν ομολογούσαν και οι δύο την ενοχή τους, θα φυλακίζονταν για 3 μήνες. Σε αυτήν την περίπτωση δεν υπάρχει άριστη κατάσταση και επομένως αποτελεσματική κατάληξη δηλαδή ισορροπία κατά Νας αλλά ελέγχονται οι απώλειες με βάση συγκεκριμένες ατομικές συμπεριφορές.

Σήμερα όλη η ανθρωπότητα όπως και εμείς οι Έλληνες βρισκόμαστε σε ένα τέτοιο παιχνίδι. Έχουμε την ατομική επιλογή να συναναστραφούμε και να συναθροιστούμε δίνοντας τη δυνατότητα στον κορονοϊό να εξαπλωθεί. Μπορούμε όμως να συνεργαστούμε με μεθοδικότητα και συνέπεια, να περιορίσουμε τις επαφές μας, να μείνουμε σπίτι και να εξαλείψουμε τη μετάδοση του. Η ισορροπία κατά Νας σημαίνει ότι λειτουργούμε σε αυτό το παιχνίδι με σκοπό βραχυπρόθεσμα να ελέγξουμε τις απώλειες λόγω του κορονοϊού και μακροπρόθεσμα να δώσουμε χρόνο στην επιστήμη ώστε να τον εξολοθρεύσει.

Ας υποθέσουμε ότι με τον Covid-19 παίζουμε μια παρτίδα σκάκι και χρειάζεται να προβλέψουμε τις επόμενες κινήσεις μας, τότε χρειάζεται να ζητήσουμε από το παιχνίδι ένα αποτέλεσμα που θα μας εξασφάλιζε τη συνέχεια της καθημερινότητάς μας ή όπως συνηθίζεται να λέγεται της κανονικότητας. Αυτό το αποτέλεσμα θα ήταν ένα όμορφο, ανέμελο και απόλυτα ελληνικό καλοκαιράκι του 2020, μια κατάσταση η οποία θα αποτελούσε μια ευλογημένη και ευτυχή κατάληξη της άριστης ισορροπίας κατά Νας.

Το καλοκαίρι του 2020 ας προσπαθήσουμε να είναι όχι μόνο η άριστη κατάληξη αλλά και το ωραιότερο όνειρό μας. Μπορούμε να συνδράμουμε, όλοι ανεξαιρέτως, με στόχο ένα και μοναδικό αποτέλεσμα, να απολαύσουμε ένα υπέροχο καλοκαίρι. Ας αναλογιστούμε την όμορφη Ελλάδα και τη μαγευτική Εύβοια την καλοκαιρινή περίοδο και ας ζητήσουμε αυτό το παιχνίδι που θα μας κάνει να μείνουμε στο σπίτι μας ώστε να περιορίσουμε την εξάπλωση του κορονοϊού. Αυτό το παίγνιο θα μας φέρει την πολυπόθητη ισορροπία που θα μας κάνει να βγούμε μετά από λίγο καιρό από αυτήν την περιπέτεια και να εκδράμουμε στα ελληνικά νησιά και στις ελληνικές ακρογιαλιές, να απολαύσουμε τον ήλιο και τη θάλασσα με μόνο πρόσκαιρες τις δυσάρεστες αναμνήσεις από μια περίοδο απομόνωσης. Ένα ρομαντικό καλοκαιράκι του 2020 δεν είναι μόνο αυτοσκοπός αλλά η ισορροπία που οδηγεί το παίγνιο όλων των Ελλήνων.

«Ο άνθρωπος δεν μπορεί μόνος του ούτε στον παράδεισο» μας αναφέρει ο θυμόσοφος λαός. Ο παράδεισος είναι το ελληνικό καλοκαίρι και θα το ζήσουμε όλοι μαζί. Τώρα όμως μένουμε σπίτι.