Ο ελληνικός “Τιτανικός” που βυθίστηκε στην Εύβοια και οι ιστορίες που το συνοδεύουν

Πριν βυθιστεί είχε κάνει στάση στο λιμάνι της Χαλκίδας όπου αποβιβάστηκαν 10 άτομα και βυθίστηκε στο Νότιο Ευβοϊκό.

Τον Ιανουάριο του 1947, την ίδια εποχή που σχεδόν ολόκληρος ο πλανήτης προσπαθούσε να σταθεί ξανά στα πόδια του μετά τη μεγάλη ανθρωποσφαγή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελλάδα βρισκόταν στη δίνη του εμφυλίου πολέμου.

Η χώρα βυθιζόταν ολοένα και περισσότερο στο αίμα και στη βία. Ακόμα και οι μετακινήσεις ήταν κάτι το εξαιρετικά δύσκολο και έτσι -προκειμένου ο άμαχος πληθυσμός να μπορεί να αποφεύγει τα πεδία των συγκρούσεων- είχαν δημιουργηθεί διάφορες εναλλακτικές διαδρομές.

Αυτό περιλάμβανε ακόμα και τις θαλάσσιες συγκοινωνίες που θεωρούνταν περισσότερο ασφαλείς. Το οδικό δίκτυο της χώρας βρισκόταν σε τραγική κατάσταση και έτσι το δρομολόγιο Αθήνα- Θεσσαλονίκη γινόταν πιο εύκολα μέσω θάλασσας.

Ένα από αυτά τα ταξίδια, ωστόσο, έμελλε να μετατραπεί σε τραγωδία και να χαρακτηριστεί ως ο «ελληνικός τιτανικός». Ήταν το ταξίδι που έκανε το ατμόπλοιο «Χειμάρρα» το οποίο ακόμα και σήμερα «σέρνει» μαζί του διάφορες περίεργες ιστορίες.

Το ατμόπλοιο «Χέρτα» που έγινε «Χειμάρρα»

Το 1905 στο ναυπηγείο Oderwerke στο Στετίν της Γερμανίας, «παίρνει ζωή» το επιβατηγό ατμόπλοιο Χέρτα (S/S Hertha). Σύμφωνα με τα όσα είναι γνωστά, ξεκίνησε δρομολόγια την 7η Ιουνίου εκείνης της χρονιάς.

Όταν τελείωσε ο πόλεμος, το ατμόπλοιο βρισκόταν πλέον σε βρετανικά «χέρια». Το 1946 το «Χέρτα» δόθηκε στην Ελλάδα ως «πολεμική επανόρθωση». Μετονομάστηκε σε «Χειμάρρα» και πλέον το εκμεταλλευόταν το Δημόσιο, που το έβαλε στο δρομολόγιο Αθήνα- Θεσσαλονίκη ως επιβατηγό.

Το μοιραίο ταξίδι, η στάση στη Χαλκίδα και το μοιραίο συμβάν

Τον Ιανουάριο του 1947 το ατμόπλοιο συμπλήρωνε τα 42χρόνια ζωής. Τα ξημερώματα της 19ης ημέρας εκείνου του μήνα, πραγματοποίησε το τελευταίο του ταξίδι.

Εκείνη την ημέρα το ατμόπλοιο κάνει το δρομολόγιο από τη Θεσσαλονίκη προς τον Πειραιά. Πλοίαρχος ήταν ο 52χρονος Σπυρίδωνας Μπιλλίνης. Σύμφωνα με τις επίσημες καταστάσεις στο ατμόπλοιο επέβαιναν 86 μέλη πληρώματος και 530 επιβάτες (286 ιδιώτες και 244 στρατιωτικοί ανάμεσα στους οποίους, 36 πολιτικοί κρατούμενοι και 43 χωροφύλακες).

Το δρομολόγιο ξεκίνησε στις 18 Ιανουαρίου και αναμενόταν στο λιμάνι του Πειραιά την επόμενη ημέρα. Εξαιτίας κακοκαιρίας (δριμύ ψύχος με ισχυρούς βοριάδες) που υπήρχε ο καπετάνιος αποφασίζει να μην ανοιχτεί στο Αιγαίο αλλά να ακολουθήσει δρομολόγιο εσωτερικά της Εύβοιας περνώντας από τη Χαλκίδα. Εκεί έφτασε τα μεσάνυχτα της 19ης Ιανουαρίου, αποβίβασε περίπου 10 άτομα και μετά από μιάμιση ώρα ξεκίνησε το ταξίδι προς το λιμάνι του Πειραιά. Δυστυχώς, δεν θα έφτανε ποτέ εκεί.

Στις 4:10 τα ξημερώματα μια ισχυρή δόνηση συγκλόνισε το πλοίο που εκείνη τη στιγμή βρισκόταν στις βραχονησίδες «Βερδούγια» στο Νότιο Ευβοϊκό μεταξύ Νέων Στύρων και Αγίας Μαρίνας. Τα φώτα έσβησαν και σχεδόν αμέσως άρχισαν να βγαίνουν καπνοί. Λίγα λεπτά αργότερα διαπιστώνεται πως νερά μπαίνουν από τα ύφαλα του πλοίου. Το «Χειμάρρα» μένει ακυβέρνητο και παρασύρεται από τους ανέμους και τα ισχυρά ρεύματα ενώ ταυτόχρονα σιγά- σιγά βυθιζόταν!

Περίπου μιάμιση ώρα αργότερα το ατμόπλοιο βρισκόταν στο βυθό της θάλασσας έχοντας παρασύρει στο θάνατο τουλάχιστον 385 άνθρωποι. Οι έρευνες για ναυαγούς ξεκίνησαν 10 ώρες αργότερα καθώς ποτέ το ατμόπλοιο δεν εξέπεμψε σήμα κινδύνου αν και υπήρχε εφεδρικός ασύρματος που λειτουργούσε με μπαταρίες και δεν χρειαζόταν ρεύμα.

Αρχικά το ναυάγιο αποδόθηκε σε σαμποτάζ κομμουνιστών. Από την πλευρά του το τότε ΚΚΕ το απέδωσε σε πρόσκρουση σε νάρκη καθώς το εμφυλιακό κράτος «δε νοιαζόταν να καθαρίσει τις θάλασσες»!

Τα πιθανά και… απίθανα αίτια της τραγωδίας

Ο πρώτος που έκανε λόγο για νάρκη ήταν ο καπετάνιος ο οποίος στις καταθέσεις του επέμενε ότι το ατμόπλοιο δεν είχε αποκλίνει από την πορεία του και πως η βύθισή του ήταν αποτέλεσμα πρόσκρουσης είτε σε μαγνητική νάρκη που είχε αποκοπεί από παρακείμενα ναρκοπέδια είτε σε εκρηκτικό μηχανισμό που είχε τοποθετηθεί εσωτερικά στο χώρο του μηχανοστασίου η εξωτερικά ως βεντούζα!

Τον πρώτο από τους ισχυρισμούς του καπετάνιου, υποστήριζαν και οι Βρετανοί.

Οι πραγματογνώμονες που κλήθηκαν να ερευνήσουν τα αίτια του πολύνεκρου ναυαγίου είχαν άλλη γνώμη. Οι ανακρίσεις που διενήργησαν κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το πλοίο «δεν εκινείτο επί της ορθής πορείας μέσα στο δίαυλο, αλλά συνέχιζε να κινείται με τουλάχιστον 25 μοίρες λάθος πορεία»! Ο ισχυρός κλονισμός και η εισροή υδάτων ήταν αποτέλεσμα της πρόσκρουσης της αριστερής πλευράς του πλοίου στο υφαλοπρανές της βραχονησίδας!

Στη δίκη που ακολούθησε, ο δεύτερος πλοίαρχος Μπέρτολς, που ήταν βάρδια την ώρα του ναυαγίου, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 20 μηνών και ο πλοίαρχος Μπελέσης σε φυλάκιση 15 μηνών με αναστολή. Για την απώλεια του πλοίου το Ελληνικό Δημόσιο εισέπραξε από την ασφάλεια 70.000 λίρες Αγγλίας.

Χρόνια αργότερα, ο δύτης Κώστας Θωκταρίδης και η και η καταδυτική ομάδα grafas diving πραγματοποίησαν έρευνες στο σημείο του ναυαγίου, απ΄όπου και οι φωτογραφίες, και ανέσυραν πολύτιμα αντικείμενα. Εκτέθηκαν μαζί με κειμήλια από το ναυάγιο του Τιτανικού στις αρχές του 2006 στο Ζάππειο.