Γράφει ο Νικηφόρος Κουρμπέτης
(Έχω φάει μισή ώρα να βρω πως θα ξεκινήσω αυτό το ‘’άρθρο’’, καθώς μόνο άρθρο δεν θα είναι σύμφωνα με αυτά που έχω μάθει στο μάθημα της Έκθεσης περί αρθρογραφίας. Παρόλ’ αυτά, τίμιε αναγνώστη, μην με κρίνεις σαν βαθμολογητής, διότι θα με κόψεις πριν ακόμη ξεκινήσω. Είναι η πρώτη φορά που αρθρογραφώ πραγματικά χωρίς να πρέπει να αναφέρω αιτίες, αποτελέσματα και τρόπους αντιμετώπισης. Και αν σου φανώ υποκειμενικός, συγχώρα με, δεν προσπάθησα καθόλου να είμαι αντικειμενικός, παρηγόρα με.)
Η πρώτη γνωριμία μου με την μουσική του Μάνου Χατζιδάκι δεν συνέβη ποτέ. Η μουσική του αποτελούσε ανέκαθεν στην ζωή μου ένα υπαρκτό δεδομένο. Τον άκουγα στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, στις εκδηλώσεις από μικρός και συνεχώς μπερδευόμουν για το αν ήταν αυτός που έχει πεθάνει ή αυτός που ζούσε (Θεοδωράκης).
Στο δημοτικό τον θεωρούσα, λοιπόν, έναν από τους δύο πυλώνες του ελληνικού τραγουδιού, χωρίς να αναρωτηθώ ποτέ το πώς και το γιατί. Στο γυμνάσιο τρώει ένα γερό σνομπάρισμα από την επαναστατική μουσική του Θεοδωράκη, την Rock και τον ασυγκράτητο πόθο μου για να αλλάξω τον κόσμο, μιας επιθυμίας που ο ίδιος ο Χατζιδάκις με προέτρεψε να έχω (μέσω του Γκάτσου φυσικά) η οποία κατέληξε σε μια αποδοχή ότι ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ, που ο ίδιος πάλι μου ψιθύρισε, σαν να μου λέει το μεγαλύτερο μυστικό. Έτσι, για να ξέρεις, τίμιε αναγνώστη, η ουσιαστική γνωριμία έγινε τον δύσκολο εκείνο Σεπτέμβριο του ’19 (ένα μήνα πριν δηλαδή, μην ενθουσιάζεσαι, δεν είμαι αιωνόβιος). Εκεί που φτάνω σιγά σιγά στην τελευταία τάξη, εμφανίζεται ξαφνικά, μετά από πολύ καιρό, η επιθυμία να ακούσω τον δίσκο ‘’Το χαμόγελο της Τζοκόντα’’ λες και κάτι θα άλλαζε από τις τόσες φορές που τον είχα ξανακούσει… και όμως, άλλαξε. Άλλαξε όλη η στάση μου απέναντι του.
Η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, περιγράφει απλά και λιτά την πιο ρομαντική πλευρά της εφηβικής περιόδου. Χωρίς περίπλοκες αναλύσεις και ενορχηστρώσεις, αποτυπώνει ακριβώς τα συναισθήματα και τις σκέψεις που μπορεί να έχει ένας νέος και ο κάθε άνθρωπος που προτιμά να παραμένει νέος και να χορεύει με την σκιά του. Και δεν είναι τελικά μόνο το ‘’χαμόγελο’’, στο οποίο διακρίνονται αυτά τα χαρακτηριστικά. Από μια μουσική φράση ενός τραγουδιού, μέχρι μια πρόταση στα κείμενα που κατά καιρούς έγγραφε (και που ευτυχώς δεν διδάσκονται στο μάθημα της Λογοτεχνίας) αντιλαμβάνεται κανείς πέρα από την καλλιτεχνική του διάσταση, την νεανικότητα που τον περιβάλλει και την ορθή πολιτική κρίση που τον διακρίνει σε περιόδους που χαρακτηρίζονται από διανοητική στασιμότητα και πολιτική αστάθεια (Παραπομπή βλ. Σήμερα, τίμιε αναγνώστη, σήμερα).
Ο Χατζιδάκις, λοιπόν, δεν είναι κάποιος που έγραψε τραγούδια για να γεμίζει τα προγράμματα των εκδηλώσεων όπως έχουμε συνηθίσει να παρατηρούμε σήμερα. Δεν είναι κάποιος που έγραφε τραγούδια-επιτυχίες για να κερδίσει την αγάπη και την αναγνώριση από τον κόσμο. Δεν είναι κάποιος για να τον συγκρίνουμε με τον Θεοδωράκη και να αποτελεί ακόμα ένα θέμα συζητησοαντιπαράθεσης στο χριστουγεννιάτικο οικογενειακό τραπέζι. Ο Χατζιδάκις, λοιπόν, μπόρεσε να προσεγγίσει την εποχή του συνολικά και όχι απλοϊκά. Μπόρεσε να περιγράψει έναν κόσμο που δεν απέχει καθόλου από την πραγματικότητα. Μπόρεσε μέσα από τις μελωδίες του να δημιουργήσει μια ονειρική οδό προς το αγαλήνευτο εκείνο.
Κι αν γεννηθείς κάποια στιγμή, τίμιε αναγνώστη, που δεν θα υπάρχει, μη φοβηθείς και θα τον βρεις είτε σαν άστρο όταν μονάχος περπατάς στην παγωμένη νύχτα, είτε στο βλέμμα ενός παιδιού, είτε στη φλόγα ενός κεριού που θα κρατάς, διαβαίνοντας το σκοτεινό το δάσος.
Α και κύριε Χατζιδάκι, χαίρομαι που σας ξαναγνωρίζω συνεχώς και συγγνώμη αν σας διέκοψα από την αιώνια βόλτα σας με τον Κύριο Νολλ. Ανυπομονώ για την επομένη γνωριμία μας.
