.jpg)
.jpg)
Γράφει ο Γιώργος Θεοφίλης
Η χειραφέτηση της γυναίκας πέρασε από πολλά στάδια. Σήμερα τη μέρα της γυναίκας επιλέξαμε να αναφερθούμε στις σημαντικές πρωτιές των γυναικών ανά τον κόσμο με προεξέχουσα την πρωτιά της κ. Έλενας Βάκα ως η πρώτη γυναίκα Δήμαρχος Χαλκιδέων.
Ξεκινώντας από την αρχαιότητα και τους ανδροκρατούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες αξίζει να αναφερθούμε στην Κυνίσκα, η οποία ήταν αρχαία Σπαρτιάτισσα, κόρη του βασιλιά της Σπάρτης Αρχιδάμου. Είχε κερδίσει στους Ολυμπιακούς αγώνες δυο φορές, το 396 και το 392 π.Χ., στις αρματοδρομίες, υπήρξε η πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης και έχαιρε για αυτό ιδιαίτερης εκτίμησης από τους Σπαρτιάτες. Αν και οι γυναίκες απαγορευόταν να πάρουν μέρος στους Ολυμπιακούς αγώνες, επιτρεπόταν να εκτρέφουν άλογα και να παίρνουν μέρος σε αρματοδρομίες με τα άλογά τους και αρματηλάτες τους. Με αυτόν τον τρόπο η Κυνίσκα είχε ανακηρυχθεί νικήτρια στις αρματοδρομίες δηλαδή «στα άρματα» δυο φορές.
Στο στίβο της πολιτικής αξιοσημείωτη είναι η πρωτιά της Σιρίμαβο Μπανταρανάικε, η οποία τη 21η Ιουλίου του 1960 ορκίζεται πρωθυπουργός της Κεϋλάνης. Ήταν η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στον κόσμο υλοποιώντας με τόλμη μια σειρά μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς. Σύζυγος του Σολομόν Μπανταρανάικε ανέλαβε την προεδρία του κεντροαριστερού κόμματος της Ελευθερίας που ίδρυσε ο άντρας της αμέσως μετά τη δολοφονία του. Το 1972 η Μπανταρανάικε μεταρρύθμισε το Σύνταγμα καταργώντας τη μοναρχία και αλλάζοντας την ονομασία της χώρας από Κεϋλάνη, σε Δημοκρατία της Σρι Λάνκα.
Στην αεροναυτική η Βαλεντίνα Βλαντίμιροβνα Τερεσκόβα, Σοβιετική αστροναύτης, έγινε η πρώτη γυναίκα στην Ιστορία που ταξίδεψε στο διάστημα. Αυτό το ταξίδι πραγματοποιήθηκε στις 16 ως 19 Ιουνίου 1963. Η Τερεσκόβα επιλέχθηκε μεταξύ 400 και πλέον υποψηφίων για να κυβερνήσει το διαστημόπλοιο Βοστόκ 6. Κατά τη διάρκεια της τριήμερης αποστολής της, πραγματοποίησε διάφορες δοκιμές και συνέλεξε στοιχεία για τις αντιδράσεις του γυναικείου σώματος στη διαστημική πτήση.
Η Ελληνίδα στο πρόσωπο της Αικατερίνης Σακελλαροπούλου, Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, απέκτησε μια ιστορική πρωτιά. Η κ. Σακελλαροπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, είναι διαζευγμένη και μητέρα ενός παιδιού, μένει σε συγκρότημα διαμερισμάτων στο Μεταξουργείο, και έμελλε να αποτελέσει την Πρώτη Ελληνίδα Πρόεδρο της Δημοκρατίας αφού θα αναλάβει τα καθήκοντά της κατά την ορκωμοσία της στις 13 Μαρτίου 2020.
Σύμφωνα με τη Μάργκαρετ Θάτσερ «κάθε γυναίκα που καταλαβαίνει πως να διευθύνει ένα σπίτι, είναι κοντά στο να καταλάβει τα προβλήματα διακυβέρνησης μιας χώρας». Ίσως αυτό να ισχύει για την κ. Έλενα Βάκα, πρώτη γυναίκα Δήμαρχο Χαλκιδέων, ενός Δήμου ο οποίος συστάθηκε για πρώτη φορά το 1835.
Η Έλενα Βάκα γεννήθηκε στη Χαλκίδα μια πόλη της οποίας παραμένει ρομαντικός και μόνιμος κάτοικος. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών αποφοίτησε με άριστα και δικηγορεί από το 1996. Λάτρης της οικογένειας είναι παντρεμένη με τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής Δημήτρη Δεμερτζή και έχει δύο υπέροχα παιδιά τα οποία αναθρέφει με αγάπη και θαλπωρή παρά την ιδιαίτερα απαιτητική καθημερινότητά της.
Η Δήμαρχος Χαλκιδέων έχει σημαντική εμπειρία στην ανάπτυξη και διαχείριση των γυναικείων θεμάτων τόσο σε περιφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο κάτι το οποίο αποτελεί το επιστέγασμα των πολιτικών της δραστηριοτήτων. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε κοινωνικά ζητήματα με σημαντική δράση στην πρόληψη και τη μάχη κατά των ναρκωτικών. Αντιλαμβάνεται τη βοήθεια προς το συνάνθρωπο με σημαντική θητεία στα παραρτήματα της Χαλκίδας του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ενώ υπήρξε αρωγός της ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας. Με ιδιαίτερη σεμνότητα αγκαλιάζει τους συνανθρώπους μας με αναπηρία και συμμετέχει ενεργά στο αγώνα τους ώστε να μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια, χωρίς διακρίσεις και με ισότιμη κοινωνική δράση.
Η πρώτη πολίτης του Δήμου Χαλκιδέων κοσμεί με την παρουσία της και το Μέγαρο Κότσικα, το επιβλητικό και μεγαλοπρεπές Δημαρχείο της Χαλκίδας, του οποίου η αρχιτεκτονική αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της όψιμης φάσης του νεοκλασικισμού δηλαδή της στιλιστικής περίοδου που αρχίζει γύρω στο 1885 και διαρκεί ως την πρώτη δεκαετία του επόμενου αιώνα. Την περίοδο αυτή παρατηρούνται με ολοένα αυξανόμενη συχνότητα κάποιες παρεκκλίσεις στα επιμέρους στοιχεία των όψεων και νεωτεριστικές αναζητήσεις στο εσωτερικό ντεκόρ, που βέβαια δεν καταργούν τη γενικότερη εικόνα του ρυθμού, κάνουν πιο ευδιάκριτη την πορεία προς τη δύση και δείχνουν τη μεταστροφή που δημιουργείται σταδιακά στην αισθητική αντίληψη της αστικής αρχιτεκτονικής.
Παράλληλα γίνεται αισθητή η υποχώρηση του πνεύματος λιτότητας που διέκρινε το καθαρά κλασσικό ύφος του νεοελληνικού ρυθμού και χαρακτήριζε τις προηγούμενες περιόδους. Οι αρχιτέκτονες έχουν πια αποκτήσει την ευκολία χειρισμού των ρυθμικών συστημάτων και είναι σε θέση να παρακάμπτουν στο μέτρο του δυνατού τους άκαμπτους κανόνες των προτύπων. Συνθέτουν με ευχέρεια τις όψεις, αξιοποιώντας στο έπακρο τα γνωστά μορφολογικά ευρήματα, προκειμένου πάντοτε να εξυπηρετήσουν τις ρυθμολογικές απαιτήσεις του κλασικισμού.
Εκεί που οι παρεκκλίσεις είναι πιο έντονες είναι στο εσωτερικό ντεκόρ των κατοικιών, που προσφερόταν περισσότερο για στιλιστικές παρεκτροπές από το συντηρητικό κανόνα. Έτσι, όπως ακριβώς και στο Μέγαρο Κότσικα, η ζωγραφική και η πλαστική διακόσμηση των δωματίων ερχόμενη σε αντίθεση με το ύφος της όψης, ακολουθούσε διαφορετικό πνεύμα, αυτό του μπαρόκ, σε πιο λαϊκή απόδοση. Διαπιστώνεται ακόμη η απαίτηση για περισσότερη άνεση και πολυτέλεια στα διαμερίσματα. Επιστρατεύονται έτσι τα μεγάλα κλιμακοστάσια και οι πολύφυλλες κρυστάλλινες πόρτες, που οδηγούν στα ημιφώτιστα εσωτερικά χωλ και από εκεί πάλι τα φαρδιά ανοίγματα που οδηγούν στις σάλες υποδοχής, στην ευχάριστη ατμόσφαιρα του φανταχτερού σκηνικού που σχηματίζουν τα στυλιζαρισμένα έπιπλα και τα περίτεχνα διακοσμημένα ταβάνια .
Η ιστορία του Μεγάρου Κότσικα ξεκινά στα μέσα του 1870 όταν στην θέση του μεγάρου υπήρχε η ποτοποιεία Χατζηπαναγιώτου. Το 1904 ο έμπορος Πολυχρόνης Κότσικας με καταγωγή από την Κάρυστο και κατοικία το Κάιρο της Αιγύπτου, αγόρασε το κτίριο του ποτοποιείου και έδωσε εντολή στον μηχανικό Ποθητό Καμάρα (ο ίδιος μηχανικός που είχε σχεδιάσει και το παλιό ξενοδοχείο Παλίρροια) να κατασκευάσει στη θέση του το κτίριο που γνωρίζουμε σήμερα ως Μέγαρο Κότσικα.
Το 1984 επί δημαρχίας Γιάννη Σπανού το κτίριο το αγόρασε ο Δήμος Χαλκιδέων από τους κληρονόμους του Π. Κότσικα με σκοπό να μετατραπεί σε δημαρχιακό μέγαρο. Αφού έγιναν οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης και αναπαλαίωσης, την 4 Μαρτίου 1994 και επί δημαρχίας Στέλιου Μαργαρίτη εγκαινιάζεται και έκτοτε φιλοξενεί τις υπηρεσίες του Δήμου Χαλκιδέων.
Το Δημαρχείο είναι το λίκνο του πολιτισμού αλλά και ο φάρος της δημοκρατίας. Το Μέγαρο Κότσικα με την παρουσία της πρώτης γυναίκας Δημάρχου οφείλει να μεταλαμπαδεύσει και μια άυλη αξία πέρα από το κτιριακό μεγαλείο, δηλαδή την ηθική στράτευση του πρώτου πολίτη της πόλης που διοικεί το Μέγαρο αλλά και διαχειρίζεται την κοινωνική και πολιτιστική εξέλιξή του Δήμου. Το Δημαρχείο αποτελεί λοιπόν ένα χώρο στον οποίο προστατεύονται τα δικαιώματα του απλού πολίτη, επωάζουν ιδέες για την πρόοδο και την εξέλιξη της πόλης και αγκαλιάζονται οι αδύνατοι και οι κατατρεγμένοι. Η αρχιτεκτονική του Δημαρχείου μετουσιώνεται σε αρχιτεκτονική της ηθικής αξίας, σε αρχιτεκτονική ανθρωπισμού. Όλοι οι πολίτες της πόλης προσφέρουν αδιάκοπα τον οβολό τους με την πεποίθηση ότι η πολυτέλεια ενός τόσο επιβλητικού μεγάρου, το οποίο εσωκλείει μια τόσο όμορφη καλλιτεχνική ιστορία, θα μεταφραστεί σε ουσιαστική πρόοδο.
Είναι άλλωστε ο ίδιος ο θεσμός της δημοκρατίας που ταυτίζεται με την ομορφιά που κάθε καλλιτέχνης θα ήθελε να προσδώσει στα έργα του και που στεγάζεται στο πιο όμορφο αρχιτεκτόνημα, σε αυτό της ψυχής του ανθρώπου. Η ίδια η συνείδηση των πολιτών έκρινε απαραίτητο ότι μια γυναίκα όπως η Έλενα Βάκα ξεχωρίζει τόσο σε ήθη και αντιλήψεις όσο και σε αισθαντικότητα όπως ακριβώς και το ιστορικό Μέγαρο Κότσικα. Η πρώτη γυναίκα Δήμαρχος της Χαλκίδας λειτουργεί σε ένα από τα πολυτιμότερα κτίσματα της πόλης γιατί η ίδια η δημοκρατία είναι το πολυτιμότερο αγαθό που συνέλαβε ο άνθρωπος, ίσως αυτό να εξηγείται από το γεγονός ότι και η δημοκρατία είναι γένους θηλυκού.
Ο John Stuart Mill, φιλόσοφος και οικονομολόγος του 19ου αιώνα είχε αναφέρει ότι «η εξουσία είναι κατάλληλη για αυτόν που την αποστρέφεται». Το ερώτημα που αναφύεται είναι κατά πόσο, σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία στην οποία κυριαρχεί το ευκαιριακό κέρδος και ο εκφυλισμός των αξιών, αυτό μπορεί να είναι εφικτό. Πραγματικά, ίσως αυτό να είναι και το ζητούμενο: η αποστροφή της ισχύος και η αναζήτηση της ομορφιάς. Και η ομορφιά στον τόπο μας ξεκινά από τη Δήμαρχο Χαλκιδέων, την πρώτη γυναίκα της πόλης.
